Sabancı Üniversitesi’nde tasarlanan X ışını algılayıcısı XRD Dünya yörüngesine bırakıldı

Fizik ve Uzay Öne Çıkanlar
Sabancı Üniversitesi’nde tasarlanan X ışını algılayıcısı XRD Dünya yörüngesine bırakıldı

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emrah Kalemci önderliğinde tasarlanan ve Yüksek Enerji Astrofiziği Algılayıcı Laboratuvarı'nda geliştirilen x ışını algılayıcısı XRD, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan 26 Mayıs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de Dünya yörüngesine bırakıldı.

Tübitak 1001 fon desteği ile gerçekleştirilen projede ağırlıklı olarak lisans ve yüksek lisans öğrencileri yer aldı. XRD, İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan önderliğinde geliştirilen ve BeEagleSat adı verilen küp uydu üzerinde gönderildi.

XRD’nin devre çizimi, yazılım ve testleri ise üzerinde bulunduğu BeEagleSat uydusunun üretildiği İTÜ Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı’nda (USTTL) yapıldı.


XRD topladığı verileri Dünya’ya gönderecek

XRD, 10cm x 10cm boyutunda bir elektronik devre üzerine yerleştirilmiş x ışını algılayıcısı olarak kullanan bir sistem ve çeşitli yörünge yüksekliklerinde yüksek enerjili x ışın arka alanını ölçecek. Sistem 2 günde bir 30 dakika boyunca çalışıp veri toplayacak ve bu verileri Dünya’ya gönderecek.

BeEagleSat hakkında

XRD’nin üzerinde bulunduğu 10 cm x 10 cm x 20 cm boyutlarındaki BeEagleSat küp uydu, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı projesinin bir parçası ve proje kapsamında 36 küp uydu sistemleri ile alçak termosferde çeşitli bilimsel ölçümler yapmayı amaçlıyor.

Uydudan ilk sinyaller alındı

Filli olarak 2012 yılında başlayan BeEagleSat projesi 2016 yılında tamamlandı. İTÜ USTTL’de Havelsan işbirliğiyle üretilen HAVELSAT ile beraber diğer QB50 uydularının da toplandığı Hollanda’daki merkeze teslim edildi. 18 Nisan 2017 tarihinde ATLAS 5 roketi ile Orbital ATK Cygnus kargo aracı içinde başarılı bir şekilde fırlatıldı ve ISS’e ulaştı. 26 Mayıs 2017 tarihinde Türkiye saati ile 15:15’de ise ISS’den NanoRacks firması tarafından yörüngeye yerleştirme sistemleri ile 408 km yüksekliğindeki yörüngesine yerleştirildi. BeEagleSat’ın sistemi yörüngeye yerleştikten 5 saat sonra açıldı ve ilk sinyal başarılı şekilde alındı. Uydu çalışma hazırlık testlerinin tamamlanmasını takiben İTÜ’deki yer istasyonuna bilgileri indirmeye başlayacak.