Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki Koch Bütünleşik Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nden kanser biyoloğu Ömer Yılmaz ve ekibi, obezite ve kolon kanseri arasındaki ilişkinin altında yatan mekanizma ilgili çok önemli bulgulara ulaştılar.
Bu bulgular, hastalığın erken teşhisi yolunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Araştırmada kök hücrelerinin tümör oluşumunda diğer hücre tiplerine oranla daha fazla katkı sağladığı ortaya çıktı.
2 Mart 2016 tarihinde saygın bilim dergisi Nature’da yayımlanan çalışmanın liderlerin Dr. Ömer H. Yılmaz ve doktora öğrencisi Semir Beyaz sorularımızı yanıtladı:
Fare çalışmalarında obezite ile kolon kanseri arasındaki ilişkiyle ilgili kanıtlar ne kadar kesin?
Şişmanlık ile kolon kanseri arasındaki ilişki bilim dünyasında uzun zamandır tartışılan bir konu olmasına rağmen, daha önce yapılan çalışmalar bu ilişkinin doğrusal ve nedensel olup olmadığını ortaya koyamamıştı. İnsanlarda yapılan çalışmalar yüksek vücut kütle endeksinin kolon kanser riski ile bağlantılı olduğunu öne sürmüştü.
Biz çalışmamızda, fare modelinde uzun süre yüksek yağlı beslenmeye bağlı olarak şişmanlığın, insanlarda kurulan ilişkiye benzer şekilde kolon kanseri olasılığını arttırdığını ortaya koyduk.
Önemli olarak, şişmanlığın bağırsak kök hücreleri üzerine olan etkisinin moleküler mekanizmasını keşfederek bu ilişkiyi nedensel bir düzlemde destekleyen kanıtlar ortaya koyduk. Bilimde kesinlik kavramı hipotezinizi destekleyecek nitelikteki biriken bilgiye bağlıdır.
Bizim bu ilişkiye yönelik bulduğumuz kanıtlar kolon kanseri hakkında bugünkü bilgi birikimimize göre bir kesinlik taşımaktadır. İleri ki çalışmalarımızda bu ilişkinin moleküler mekanizmalarını farklı açılardan ayrıntılı bir şekilde ele almayı planlıyoruz.
Bu sonuçların insanlarda da geçerli olmasının olasılığı ne kadardır?
Bu soruyu doğrudan cevaplamak çok zor çünkü insanlarda şişmanlığa ve şişmanlığın ilişkilendirildiği kanser türlerine sebep olabilecek birçok faktör var. Biz bu faktörlerden biri olarak yüksek yağlı besinleri çalışarak bu yapbozun bir parçasına dair mekanizmayı ortaya çıkardık. Bu çalışmadan çıkarılabilecek erken bir sonuç olarak uzun süre çok yüksek yağlı beslenmenin kolon kanseri riskini artırabileceğini söyleyebiliriz.
Normal kilolu deneklerde yağ asitleri tüketimi de kanser oluşumunu tetikliyor mu?
En çok karşılaştığımız sorulardan biri belki de bu. Yayınladığımız çalışmada normal kilolu deneklerden aldığımız doku örneklerini laboratuvar ortamında doku kültüründe yağ asitlerine maruz bırakarak büyüttüğümüz zaman kanser riskini artıran mekanizmanın aktif hale geldiğini gösterdik. Ancak bu bulgu, bu soruyu tam olarak cevaplamak için yeterli değil. Bu nedenle su anda normal kilolu farelerde yüksek yağ asidi tüketiminin kök hücre ve kanser üzerine olan etkisinin mekanizmalarını araştırmaktayız.
Sizin çalışmanız ile Gökhan Hotamışlıgil’in çalışmaları arasında bir bağlantı var mı?
Gökhan Hotamışlıgil şişmanlık üzerine çok önemli çalışmalara imza atmış bir bilim insanıdır, ancak şu anda çalışmalarımız arasında doğrudan bir bağlantı yok. Biz laboratuvarımızda farklı beslenme türlerinin bağırsak kök hücreleri ve bağırsak kanseri üzerine olan etkilerini çalışmaktayız.
Obezite ile kanser oluşumu arasındaki ilişki başka hangi faktörlerin etkisi altındadır?
Kanser hastalıkları, şişmanlık dışında genetik değişimler, yaşlanma ve bağışıklık sistemi gibi faktörlerin etkisine göre şekillenebilen oldukça karmaşık hastalıklardır. Şu anda bu farklı faktörlerin kolon kanseri üzerine etkilerini anlamaya yönelik çalışmalar yürütmekteyiz.
Ömer H. Yılmaz / [email protected]
Semir Beyaz / [email protected]
Hazırlayan: Reyhan Oksay
