Toplumun bir kesimi, hazır gıda ambalajları üzerinde, içindekiler listesinde, teknolojik zorunluluklar nedeniyle kullanılan gıda katkı maddelerinin listesinde, her bir katkı maddesinin yanında belirtilmesi zorunlu E harfiyle başlayan numaralara karşı, belirsiz bir nedenle tepkili. Bu tepkili yaklaşımlarının gerekçesi nedir?
Bu durumun öncelikli nedeni: bu rakamların ne anlama geldiklerinin izah edilmesi yerine, konu hakkında bilgisi olan olmayan, sırf sansasyon yaratmak amacı ile fikir yürüten kesimlerin ciddiye alınmasıdır.
E Kodu = Avrupa Birliği
E kodlu numaraların ne anlama geldiğini kısaca açıklayalım: E kodu, Avrupa Birliği’ni simgelemektedir ve ortak olarak Avrupa Birliği, Avrupa Gıda Katkıları Federasyonu ve Gıda Enzimleri Federasyonu’nun güvenlik testlerini geçmiş ve gıdada kullanımlarında bir sakınca olmayan katkı maddelerine verilen referans numarasıdır.
Bu E kodu ile başlayan numarayı almış gıda katkı maddelerinin AB ülkeleri ve Isviçre’de kullanımlarında bir sakınca yoktur. Bu isimlendirmeye Codex Alimentarius Komitesi de yeşil ışık yakmıştır.
Her gıda katkı maddesine adanmış bir numara vardır.
Bu kuruluşların bilimsel sağlık testlerini geçen gıda katkı maddelerinin numaraları başına E kodu ilave edilmiştir.
Turunçgillerin sitrik asiti: E 330
Örneğin, tüm turunçgil meyvelerinde bulunan sitrik asit‘e verilen numara 330’dur.
Yukarıda bahsedilen kuruluşların laboratuvarları, normal bir portakal yediğimiz zaman dahi vücudumuza giren 330 numaralı sitrik asitin, tek başına gıda maddelerine katılması halinde insan vücuduna bir zarar verip vermeyeceğini yıllarca araştırmış ve sitrik asitin tek başına, tükettiğimiz maddelere ekşi tat vermesinde bir sakınca olmayacağını bilimsel olarak ispat etmişlerdir.
Ayrıca 330 rakamının başına E kodunun konabileceğine karar vermişlerdir. Bunun üzerine, eğer gıda maddesinin üretimi esnasında ekşi tat vermek için sitrik asit ilave edilmişse, gıda maddesinin ambalajı üzerinde yer alan “İçindekiler” listesine Asitlik Düzenleyici (E 330 veya Sitrik Asit) yazılmalıdır.
Ancak halkımızın bu tepkili yaklaşımı yüzünden, yasal bir zorunluluk olmasına rağmen, gıda üreticileri ambalaj üzerinde bu E kodlarını yazmayı tercih etmemektedir.
Amerika Birleşik Devletlerinde ise gıda katkı maddeleri sınıflandırılması GRAS “Generally Recognised as Safe” diye, FDA (The U.S Food and Drug Administration) tarafından yapılmaktadır.
GRAS, “Generally recognized as safe = Genel olarak güvenilir-zararsız kabul edilen" açık yazılımının kısaltılmışıdır.
FDA, bazı katkı maddelerini sadece belirli amaçlar için ve belirli şartlara uyulduğunda GRAS olarak kabul etmiştir. GRAS olarak nitelenen her bir katkı maddesini diğer versiyonlarından ayıracak tüm karakteristikleri, açık bir şekilde tanımlanarak yayınlanmıştır.
Murat Yasa
Kaynak: Oxford Handbook of Nutrition and Dietetics John Webster – Gandy/Angela Madden/Michelle Holdsworth
A Consumer’s Dictionary of Food Additives Ruth Winter , M.S
Eating Between the Lines Kimberly Lord Stewart
