Yaklaşık iki hafta önce Beykoz’da 30 santimetre çapındaki ve 70 metre derinliğindeki artezyen sondaj kuyusuna düşen yavru köpek, sesini duyan vatandaşların ihbarı üzerine fark edilmişti. Kangal cinsi köpek için AFAD (İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü), itfaiye, belediye ekipleri, TTK (Türkiye Taşkömürü Kurumu) ve hayvan severlerin de katılımıyla 11 gün boyunca kurtarma çalışması yürütülmüştü.
11. günde kurtarma çalışmalarına Özel Bahçeşehir Fen ve Teknoloji Lisesi robotik takımı INTEGRA ve Özel Bahçeşehir Anadolu Lisesi robotik takımı Adroit Androids de dahil olmuş ve köpeği kurtarmak için bir robotik kol geliştirmişlerdi.
Kuyu adı verilen köpek, herkesin desteğiyle kurtuldu. Robotik takımlarına ise tebrik mesajları yağdı!
Biz de Herkese Bilim Teknoloji olarak bu cesur ve aydınlık gençlerle hem kurtarma süreci hem de diğer bilimsel çalışmaları ve başarıları üzerine konuştuk.
Özverili çalışmanız medyada büyük yankı buldu. Kuyu köpeğin kurtarılma sürecini bir de sizden dinlemek istiyoruz. Robotik kol için nasıl bir teknoloji kullandınız?
Yavru köpeğin artezyen sondaj kuyusuna düşmesi bizi oldukça derinden etkiledi. Haberi duyduğumuz anda alanda çalışan ekiplere yardım etmek ve Kuyu’yu kurtarmak için bir robotik kol üzerinde çalışmaya başladık.
Öncelikle iki takımın sekiz üyesi olarak robotik laboratuvarlarımızda köpeğe zarar vermeden kurtaracak tasarımı kararlaştırdık. Çok hızlı organize olarak 2 saat içinde alüminyum profiller üzerine bir kızılötesi görüntü alma sistemi ve pnömatik hareketli kollar ekleyerek bir kıskaç geliştirdik. Okul müdürümüzün yardımıyla robotik kolumuzu alarak olay yerine 23.45 civarı ulaştık. 40 metre derinlikteki çukura “Kuyu” adını verdiğimiz robotik kolumuzu başarıyla indirdik ve çalıştırdık. Hem görüntü almayı hem de köpeği ürettiğimiz robotik kolla kavramayı başardık ancak hava tanklarında çıkan bir sorun nedeniyle köpeği tahliye etme işleminden vazgeçtik. Bu problem kıskacın köpeği yeterli basınçla kavrayamamasına neden olabilir ve köpeğe zarar verebilirdi.
AFAD yetkilileriyle beraber Bahçeşehir’deki okulumuza dönerek laboratuvarımızda robotik kolumuzda bazı değişiklikler yaptık. Yeni hava tankları, pnömatik sistemlerle desteklediğimiz, iki eksende hareket ve uzama kabiliyeti olan yeni kolumuzu AFAD yetkilileriyle test ettik ve eksikliklerini giderdik. Sabah 5.30 sularında tekrar hazırlanıp yola çıktık; yoldayken de Kuyu’nun AFAD, TTK, itfaiye ve belediye tarafından kurtarıldığını öğrendik.
Bu güzel haber bizi çok sevindirdi, asıl amacımız o canın kurtarılmasıydı ve kimin yaptığının bizim için hiçbir önemi yoktu. Bunun yanı sıra FRC (FIRST Robotics Competition) takımları olarak teknik bilgimizi gerçek hayatta bir canı kurtarmak için kullanmak ve faydaya dönüştürmek bize ayrıca gurur verdi.
Birikiminizi neye borçlusunuz? Katıldığınız yarışmalar var mı?
Robotik kolu üretirken kullandığımız 6 yıllık bilgi birikimimizin kaynağı FRC yarışması (FIRST Robotics Competition) oldu. Bu yarışma, yaşları 14-18 arasında değişen gençlerin yoğun katılımıyla 1992’den beri ABD’de gerçekleştiriyor.
Yarışmada, her yıl farklı bir tema açıklanıyor ve takımların temaya göre şekillendirilmiş yarışlarda performans sergileyecek bir robotun mekanik tasarımı, elektronik tasarımı ve yazılımını tamamlayıp üretim sürecini sonuçlandırmaları için altı hafta süre tanınıyor. Turnuva sırasında takımlar üçlü müttefikler oluşturarak o senenin oyununu oynuyorlar. FRC, lise öğrencilerinin kendi robotlarını inşa etmelerine imkan sağlamanın yanı sıra, pek çok 21. yüzyıl yeteneğini de edinmelerini sağlayacak değerlendirme kriterleri öne sürüyor. Kuruluş, robot yapımı sayesinde bilimi sevdirmeye ve bilime özendirmeye dair pek çok yeniliği kapsayan vizyonunu hayata geçiriyor. Bunu yaparken de gençleri “gerçek yaşam mühendisliği” yolunda eğitmek için çeşitli değerlendirme yöntemlerinden yararlanıyor. Yarışmacıların bilimsel aklı yaymak üzere yaptığı her çalışmanın dikkate alındığı şampiyonluk ödülü, takımın ürettiği robottan bağımsız olarak teknolojinin gelişmesine, yıl boyunca yaptıkları çalışmalarla nasıl katkıda bulunduklarına göre değerlendiriliyor.
INTEGRA ve Adroit Androids olarak bugüne kadar nasıl başarılar elde ettiniz?
INTEGRA, yarışmanın en prestijli ödülü olan şampiyonluk ödülünü, yani Chairman’s Award’u, ülkemize kazandıran ilk ve tek Türk takımı oldu, ayrıca Dünya Şampiyonası’nda bayrağımızı gururla dalgalandırdı. Geçtiğimiz yıllarda Judges Award ve Team Spirit Award gibi ödüller kazanarak da ülkemizi ABD’de gururla temsil etti.
Adroit Androids ise ilk senesinde Rookie All Star ödülünü kazanarak Dünya Şampiyonası’na gitmeye hak kazandı. Burada da Rookie Inspiration ödülünü kazanarak şampiyonada ödül alan ilk ve tek Türk takımı oldu.
Ülkemizde bilim ve teknolojinin gelişmesi için neler yapılabilir?
Biz, ulu önderimiz ve başöğretmenimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir” sözünü benimseyerek bu doğrultuda elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Ezberci eğitimin yerine uygulamalı eğitimin ön planda olduğu STEAM, yani Science (Bilim), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik), Art (Sanat) ve Mathematics (Matematik) eğitim modeli doğrultusunda çeşitli projeler üzerine çalışıyor ve geliştirdiğimiz ürünler için patent başvurularında bulunuyoruz. Bilim ve teknolojinin ülkemizin gelişmesi için en önemli faktörlerden biri olduğuna inanıyor, bunun için de kısıtlı imkanları olan kişilerin de bu olanaklara sahip olması için çalışıyoruz.
Diyarbakır’dan Bursa’ya kadar birçok ilde bilimi ve teknolojiyi yaymak için Bilim Tırı, Bilim Müzesi, Bilim Tüneli ve Türkiye’deki ilk STEAM Bienali gibi birçok geniş çaplı projeler hazırlıyoruz. Bilimin, teknolojinin daha çok yayılması ve her kesimden insanın hayatına dokunabilmesi için çalışıyor ve aydınlık bir geleceğe bu yollardan gidileceğine inanıyoruz. Bu uğurda bize inanan ve destek veren herkese çok teşekkür ederiz.
Hazırlayan: Cemre Yavuz
