Dokuzuncu gezegene dair ipuçları artıyor

Fizik ve Uzay Öne Çıkanlar
Dokuzuncu gezegene dair ipuçları artıyor

Araştırmacılar güneş sistemindeki varsayımsal dokuzuncu bir gezegenin peşinde.

Güneş sistemimizin ücra köşelerinde gizlenen olası bir dokuzuncu gezegene dair ipuçları, Neptün'ün ötesinde yer alan Kuiper kuşağını işaret ediyor. Üstelik yeni hesaplamalar gösteriyor ki bu farazi gezegen düşünülenden çok daha parlak ve dolayısıyla gözlemlenmesi daha kolay.

Dokuzuncu bir gezegenin varlığına ilişkin ipuçları, Kuiper kuşağının uzak kısmında bulunan altı cüce gezegenin yörüngeleri arasındaki belirgin hizalanmaya dayanıyor olsa bile, kesin değil. Bu altı cüce gezegenin tamamının oval yörüngesi kabaca aynı yönü işaret ediyor ve aynı düzlemde yer alıyor. Söz konusu bulgular Dünya'dan en az 10 kat daha büyük ve henüz keşfedilmemiş bir gezegenin, bu cüce gezegenleri benzer yörüngelere yönlendirdiği hipotezini ortaya çıkarıyor.


Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde gezegen bilimci Mike Brown ve Konstantin Batygin, söz konusu bulguları Ocak ayında duyurdular. Şimdi ellerindeki bilgileri dokuzuncu gezegenin özelliklerini anlamak ve nerede yer aldığını keşfetmek için kullanıyorlar.

Dokuzuncu gezegenin Güneş'e olan uzaklığının 30 milyar kilometre olduğu tahmin ediliyor. Söz konusu cüce gezegenlerin yörüngeleri, Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerin yer aldığı düzlemle yaklaşık 30 derecelik açı oluşturuyor. Dolayısıyla bunun ancak Dünya'nın 10 katı kütleye sahip bir cisim tarafından meydana getirilebileceği düşünülüyor. Bu altı gezegeni farklı düzlemle tutan olay bir gezegenin varlığını kanıtlamak için halen yetersiz. "Kanıtlar, üzerinde çalışmaya değer. Görmezden gelinemeyecek kadar kanıt var" diye açıklıyor Arizona Üniversitesi’nde gezegen bilimci olarak görev yapan Renu Malhotra ve "Eğer gezegen beklediğimiz yerde değilse fazla hayal kırıklığına uğramamalıyız" diye ekliyor.

Malhotra ve arkadaşları dokuzuncu gezegen için bağımsız kanıt arıyor. Astrophysical Journal Letters'ta yayınlanan rapora göre, kayda değer bir ipucu keşfettiklerine inanıyorlar. Bu altı cüce gezegenin yörünge periyotları, başka bir deyişle, Güneş'in etrafında attıkları tur birbirleri ile eşleşiyor. Bu tür senkronize yörüngeleri genellikle birbirleri ile güçlü kütle çekim etkişimlerine sahip cisimler oluşturur; fakat bu gezegenler birbirlerini bu denli etkilemek için oldukça küçük, Malhotra'ya göre daha büyük kütleli bir başka gezegen bu durumu oluşturuyor olmalı.

Malhotra ve ekibinin bulgularına göre bu gezegen Dünya'nın 10 katı kütleye sahip ve Güneş etrafındaki her bir turu yaklaşık 20 bin yılda tamamlıyor, bu süre söz konusu cüce gezegenler ile eşleşiyor.

"Biz bu cüce gezegenler gibi pek çoklarını keşfetmek istiyoruz" diyor Carnegie Bilim Entitüsü'nden Scott Sheppard. İstatistiksel olarak öneme sahip olması için bu cüce gezegenlerden çok daha fazlasının bulunması gerektiğine inanan Sheppard ve Gemini Gözlemevi’nden Chad Trujillo'ya göre Kuiper kuşağındaki düzinelerce cüce gezegenin hareketinden bahsi geçen dokuzuncu gezegen sorumlu olabilir.

Astronomların gezegenin konumunu saptamaları durumunda doğrudan gözlemleme şansımız da olabilir. Kaliforniya, Santa Cruz Üniversitesi'nde gezegen bilimci olarak görev yapan Jonathan Fortney ve arkadaşlarının yayınladığı çalışmaya göre, dokuzuncu gezegenin soğuk atmosferi (yaklaşık -220°C) ışığı iyi yansıtan hidrojen ve helyum gazlarını içeriyor olabilir. Fortney, "Eğer orada beklendiği gibi bir gezegen varsa bir tür ayna gibi olmalı; beyazımsı bir renk tonuna sahip ve parlak olmalı" diye ekliyor. Gezegenin atmosferi kendisine ulaşan güneş ışığının %75 kadarını yansıtıyor olabilir. Bu da gezegenin boyutuna bağlı olarak etrafına göre parlak olması gerektiğini gösteriyor. Fortney'e göre asıl problem nereye bakılacağına karar verebilmek.

Brown ve Batygin, gezegenin bulunduğu bölgeyi gökyüzünde Orion takım yıldızı yönünde yaklaşık 2.000 metrekarelik bir alana indirgediklerini düşünüyorlar. Batygin, dokuzuncu gezegen araştırmalarını "Bu büyük bir iş ve ödülü gezegen ailemizin genişlemesi olacaktır" şeklinde özetliyor.

Derleyen: Seyit Zor / Twitter: @vaybesuperim

Kaynaklar:

  1. New clues in search for Planet Nine”, Science News
  2. Güneş Sisteminde Dokuzuncu Gezegen Var mı?”, Kuark Bilim Topluluğu