Kamunun tersine yenilikçiliği!

Müfit Akyos
Kamunun tersine yenilikçiliği!

Stratejiden ve sistematiklikten uzak olsa da savruk destekleme araçları ile ülkemizin yenilik sistemi esas olarak devlet tarafından fonlanmaya çalışılmaktadır. Devlet nerede ise kendisi dışında her alanda yenilik faaliyetlerini desteklemeye ve özendirmeye çalışmaktadır. Kamu siyasasının genel amacı vatandaşlarının refah ve yaşam kalitelerinin arttırılmasıdır. Bu amaca ulaşmak için kamu kurumlarının yükümlendikleri işlevleri yerine getirme yetenekleri ile teknoloji, toplumsal ve kültürel yapıdaki değişime uyum yetenekleri çok önemlidir. Ancak ne gariptir ki devlet başta kendi yapılanması olma üzere hemen bütün süreçlerinde adeta “tersine yenilik” yaşamaktadır.

Diğer sektörler için de büyük önem taşımaları nedeniyle kamudaki değişim ülkenin kalkınmasını, sosyal ve kültürel yaşamını derinden etkiler. Bu nedenledir ki pek çok ülkede kamu kurumlarının yenilikçilik kapasitesini arttırmayı özendirici ödül modelleri kurumsallaşmıştır.

Örnek olarak, The Ash Center for Democratic Governance and Innovation (Harvard Üniversitesi) tarafından her yıl verilmekte olan Amerikan Devleti Yenilikçilik Ödülü (Innovations in American Government Award) 2018’de geleneksel işgücü geliştirme programlarından çok farklı yenilikçilik özellikleri taşıması nedeniyle ABD’nin en küçük eyaleti Rhode Island’da uygulanan Works Wonders programına verildi. Works Wonders’ın amacı, kamunun bakmakla yükümlülük yaşını geçirmiş (16 -21 yaş) gençlerin fiziksel ve zihinsel bütün kapasitelerini ortaya çıkartmak üzere iş eğitimi vermek ve işe yerleştirmektir. Eyalet valisi Gina Raimondo, hedef kitle olan bakıma muhtaç gençlerin programın tasarımına ve uygulamasına doğrudan katılmamaları durumunda başarının olanaksız olacağının altını çizmektedir. Ayrıca Çalışma ve Eğitim Departmanı ile Çocuk, Gençlik ve Aileler Departmanı’nın ve Rhode Island’lıların kararlı desteklerine de teşekkür etmektedir. Görüldüğü gibi projede yararlanıcılar başta olmak üzere ilgili bütün paydaşlar yer almaktadır.


Bu programa katılan gençler eğitime, akran desteğine, danışmanlığa, deneyimsel öğrenme fırsatlarına ve sonuçta ücretli işlere, mesleki programlara ve sürekli eğitim fırsatlarına erişebilmektedir. Works Wonders Programının değerlendirildiği bir çalışma, katılanların programı tamamlama oranının %83 olduğunu ve programa katılmayanlara göre %37 daha fazla işlendirme şansına sahip olduklarını göstermiştir.

Bu örnek, demokrasinin derinleştirilmesinde temsiliyetin arttırılmasının ötesinde, vatandaşın kamusal konulara katılımının sağlanmasının, yenilikçi kurumsal mekanizmaların, süreçlerin ve siyasaların inşası için iyi bir örnek oluşturmaktadır. Kamu yönetiminde yenilikçiliği amaçlayan benzer modellerin ortak ölçütlerini esas olarak, Yenilik (yaratıcılığa geçiş), Etkinlik (somut sonuçlar), Anlamlılık (kamuyu ilgilendiren bir problemi işaret etmesi), Tekrarlanabilirlik (kopyalanabilirlik ve ölçeklendirilebilirlik) oluşturmaktadır. Ayrıca Yönetimin katılımı (hükümetin ve paydaşların katılımı), Yoksulluğa etkisi (yoksul toplulukların veya bireylerin yaşam kalitelerine görünür etkileri) gibi ölçütler de güdülen amaca göre modelin ölçütleri olabilir.

Yerel yönetimlerin yeniden oluşması arifesinde bu tür yenilikçi yaklaşımların “lütfedilen bir hayır işi” olmadığını benimseyebilecek laik ve çağdaş adayların da dikkatine sunmak istedik. Haa.. yine de ülke yönetiminde olan bitene ve genç nüfustaki %25’i bulan işsizliğe, hiçbir beceri kazandırılmaksızın imam hatip eğitimine yönlendirilen milyonlarca gencimize karşın yapılanlara “yönetimde yenilik” deniliyorsa, insanlık tarihinde evrimin çıkmaz sokaklarına sapıp yitip giden çok tür örnek olarak gösterilebilir.

Müfit Akyos / [email protected]

Bu yazı HBT'nin 149. sayısında yayınlanmıştır.

Murat Altaş