Orhan Bursalı

İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi (İBG) Müdürü Mehmet Öztürk’ü aradım. Aşı ve ilaç çalışmalarına başladıklarını biliyordum, nasıl gidiyor diye sordum. İyi ki aramışım! Tüm aşı ve ilaç çalışmaları Türkiye çapında bir konsorsiyum halinde sürüyor, TÜBİTAK, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işin içinde, sanırım Sağlık Bakanlığı da. Bakan Varank, arada sırada bu çerçevede yapılan çalışmaları erken başarı diye...

İlginç bir araştırmayı paylaşayım bugün. New York Times, ABD ve Kanada’nın önde gelen 511 epidemiyoloğu (*) ve bulaşıcı hastalık uzmanı ile görüştü ve hayatın ne zaman normale dönebileceği konusunda görüşlerini derleyip okurlarıyla paylaştı. Şüphesiz, geleceğe yönelik bu yanıtlar ancak şu anki salgınla ilgili bilgi düzeyiyle sınırlı; aşı ilaç bilgi değişince, farklı durumlar ortaya çıkacaktır. Fak...

Tüm gözlerin bilim insanlarına çevrildiği bir dönem yaşıyoruz. Ekranlar, gazete ve internet sayfaları, sosyal medyanın neredeyse tümü insanlığı esir alan görünmez bir “düşman”ın hemen her alanda halen yapmakta olduğu en büyük tahribatla ilgili haberlerle dolu ve bu “düşman”dan kurtuluşun tek adresi olan bilim insanlarının konuşma zamanları... Bir umut var mı? Ve bilimin çok ender yakaladığı “yıldı...

ABD’de polisler adeta katillik eğitiminden geçiyor: İnsan nasıl öldürülür! Yakaladığı insanların kımıldamasını önlemek için boğazına ve ciğerlerine basarak uzun süre öyle kalmasını ve nefessizlikten ölmesini sağlamak veya hayat ile ölüm arasında tutmak, eğitimle çalışılmış ve demek ki Amerikan polisinde yakaladıklarını nasıl zapt edeceksin protokol listesinde kabul edilmiş standart bir polis tutum...

Simülasyon, toplumun pek alışık olmadığı bir terim. Bir olayın “benzeri”ni yapmak, veya benzetim. Bilimsel bir yöntem ve öngörüler sunuyor. Bir olay veya durumun nasıl gelişeceği kestirilmekte veya bir durumun mümkün olduğu kadar aynısı “benzetilerek” canlandırılmakta. Mesela uçak “simülatörleri”, pilotların havada uçaktaymış gibi uçuş/ deneme yapmalarını sağlar. Hava tahminlerinde de çok hacimli ...

Önlemler alınarak bugünden itibaren tam açılmaya yönelik yeni bir ekonomik- toplumsal döneme girdik. 1 Haziran çeşitli açılardan önemli. 3 aylık, yarı açılıp yarı kapanmalarla süren bir dönem sonlandırıldı. Bu dönemde salgının hızı kesildi ve alt düzeylere indi: Günde ortalama 1000 bulaşı gibi! Bunda 65 yaş üstünün ve 20 yaş altının baskılanması şüphesiz önemli rol oynadı. Ama bu öyle bir bulaşma ...

Mart ve nisan aylarında yeni koronavirüsün öldürücülüğünün ve yaratılan endişenin abartıldığı, normal olarak gripten ölenlerin daha fazla olduğu konusunda alternatif paylaşımlar yapılıyordu. Öyle ki ciddi ve tanınmış bilim insanları ResearchGate gibi sitelerde bu yolda görüşler belirtiyordu. Şüphesiz ki bunlar ciddiye alınmadı ve bulaşmaya karşı önlemler hızla devreye sokuldu. Şimdi bir nesnel ara...

Tüm yaşam alışkanlıklarının 180 derece değişimi, çok çok zor İnsanlar birlikte yaşar. İç içe... deyim yerindeyse kucak kucağa. Aileler, arkadaşlar, yakınlar... Temas çok önemlidir. Toplanırlar, sıra sıra dizilirler... Sanır mısınız ki sinemalarda tiyatrolarda stadyumlarda meydanlarda düğünlerde kutlamalarda barlarda kahvehanelerde lokantalarda vb. modern zamanların alışkanlıklarıdır. İnsanoğlu var...

Aşı bulunmazsa... Bu ciddi bir olasılıktır. Evet, dünyanın dört bir yanında aşı geliştirmek için büyük çalışmalar sürüyor. Çok azı için “klinik deney” izni verildi. Safhaları var, 1,2,3.. Binlerce insanda testi yapılacak, etkinliği ve güvenirliği kanıtlanacak. Çinli bilimciler virüs aktivasyona azaltılmış klasik aşı üretiminde ilerliyor, hayvan deneylerinde aşı ile bağışıklık sağladıklarını açıkla...