Y
150 aşı gündemde: Bilim 2 yıl içinde korona belasından insanlığı kurtarır
Bilim, insanlığı, ekonomisiyle tüm sosyal hayatıyla kurtarma yolunda dev adımlarla ilerliyor. Aralık ayında sınırlı olarak ABD’de halk üzerinde resmen uygulanmasına başlanacak ilk iki aşının. Yani, Türk bilimcilerin yönettiği Pfizer ile ortaklık yapan Alman şirketi BioNTech ve Amerikan Moderna aşıları. Bu iki aşı, birbirine benzer yeni aşı teknolojileriyle üretildi.. Sonuçları birbirine çok yakın,...
Kadının özgürlüğü (Emancipation)
1943’te Yüksek Mühendis Mektebi’ne giren çoğu Anadolu’dan gelen lise mezunlarının öğrendikleri bu Fransızca sözcük, Osmanlı çağında olmayan bir toplumsal özellik olarak çok ilgimizi çekmişti. O yıllarda, Cumhuriyeti anlamaya ve yaşamaya başladığımız dönemde, kadının özgürlüğü, rejimin temel ilkelerinden biri idi. Kadın demek toplum nüfusunun yarısı demekti. Kadının özgürlüğü insanların tümünün özg...
Omega-3 ve kalp/dolaşım sistemi hastalıkları
Geçtiğimiz aylarda Omega-3 ile kanser ilişkisine değinmiştim. O yazımda Omega-3 ile ilişkili olarak onun kanser gelişimini engellediği iddiasına değinmiş ve bu iddianın Omega-3 pazarının artmasında en temel etkenlerden biri olduğuna vurgu yapmıştım. Omega-3’ün pazar payı 2014 yılında 1.82 milyar dolardı ve bu pazarı yaratanların önemli bir bölümünü kanserden korunmaya çalışan insanlar oluşturuyord...
Dijital savaş ligi
Geçtiğimiz günlerde 116 uzman Birleşmiş Milletler’e bir mektup gönderdi. Bunlar yapay zeka ve robot teknolojilerinin önde gelen kişileriydi. Mektupta şu noktanın altını çiziyorlardı: Emir almadan insan öldürecek robotların yapılmasına izin vermeyin! İnsanda karmaşık duygular uyandıran bir mesaj. Bir yanıyla olumlu. Bir de başımıza öldürme “hakkı” olan robotlar sorunu çıkmasın! Bir yanıyla olumsuz....
Neden yurtdışında on katı pahalıya doktora öğrencisi okutuyoruz?
1985 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisiyken, Tübitak bursu aldım ve doktoramı New York Üniversitesi Polytechnic Mühendislik Fakültesinde tamamladım. Burs alan her öğrenci doktorayı tamamlamaz; başarıyla tamamlayanların da hepsi yurda geri dönmez. Benim bursum çok verimli oldu; çünkü bu burs vesilesiyle hem ben hem de burs almadığı halde eşim doktora yaptı; ikimiz de Türkiye’...
Beynin hiyerarşik ve holistik karar mekanizması çözülüyor: Kalabalıkların bilgeliği
HBT Sayı 70, 28 Temmuz’da yayınlanan bir önceki yazımıza devam ediyoruz. Nobelli kuantum fizikçisi Erwin Schrödinger 1944 yılında yazdığı Yaşam Nedir? (What’s Life) kitabında, canlıların kromozomlarında kalıtsal bir şifre, bir program, olması gerektiğini öne sürmüştü. On yıl sonra Crick ve Watson, genetik bilgiyi nükleotidlerinde kodlayan DNA’yı bularak onu haklı çıkardılar. Günümüzde ise, söz kon...
Popüler kültür akademiye karşı: “Kamusal felsefe”
Son yıllarda felsefe literatüründe, popüler bilim veya popüler tarih terimlerine denk geldiği söylenebilecek yeni bir alt eğilim doğdu, “public philosophy.” Ne olduğunu tek kelimeyle tam olarak tercüme etmek zor. Özetle, kitle iletişim aracılarını kullanarak kamusal alanda popüler konular üzerine gündelik bir dil ile yapılan felsefe olduğu söylenebilir —yani akademik felsefenin tam aksi. “Simpsonl...
Tarım çözülürken, ekonomi inşaatlaşıyor
Türkiye tarımda 1990’li yıllara kadar “kendi kendine yeterli yedi ülke” arasında yer alırken, günümüzde artık net ithalatçı bir ülke. 1980’li ve izleyen yıllara damgasını vuran neoliberal yeniden yapılanma politikalarından sanayi gibi tarım da payını aldı. Tarım sektörü giderek daha fazla dünya pazarlarına eklemlenirken, çevre ekonomilerdeki üreticiler uluslararası gıda tekellerinin denetiminde, k...
Deha nedir?
Geçen bölümde farklı uzmanlık alanlarında buluşlar yapabilen kimi Yapay Zekâ programlarının dayandığı bir yöntemi anlatmış ve insan dehasının da esasen aynı şekilde çalıştığı iddiasında bulunmuştum. Şimdi bu savımı detaylandırma vakti. Önce insan zihni hakkında bildiklerimizi üç cümleyle özetleyelim: İnsanlar et ve kemikten yapılmış robotlardır. Beyin yumuşak bir bilgisayardır. Tüm yaşadıklarımızı...