Özlem Kayım Yıldız

Yalnızlık ölüm riskini artırıyor

Sosyal ilişkiler insanın iyilik hali ve sağlığının sürdürülmesi için son derece önemlidir. Sosyal izolasyon, bireyin diğer insanlarla iletişim kurmaması ya da sınırlı iletişim kurması olarak tanımlanabilir. Yalnızlık ise arzulanan ile gerçekleşen sosyal ilişkiler arasında bir uyumsuzluk olduğunda hissedilen gerginlik durumudur, yani arzulanan düzeyin altında sosyal iletişimle kara...

Toplumsal eşitsizlik beyin yaşlanmasını hızlandırıyor

Gelir eşitsizliği ve sosyoekonomik eşitsizlik, hava kirliliği, sağlık hizmetlerine erişimin sınırlılığı ve düşük eğitim düzeyinin beyin sağlığını olumsuz etkilediği bilinmektedir. Şimdi bu faktörlerin beyni yaşlandırdığı da belirtiliyor. İnsan beyni yaş aldıkça dinamik değişikliklere uğrar. Bununla birlikte bu değişim her insan için aynı hızda gerçekleşmez. Tıpkı bede...

Demanstan korunma stratejileri… Mümkün mü?

Evet, 14 risk faktörünü azaltırsanız… Son yıllarda yaşa özgü yeni gelişen demans olgularının sayısı gelişmiş ülkelerde düşüş eğilimi gösteriyor, başka bir deyişle bu ülkelerde bir bireyin belirli bir yaş üzerinde demans geliştirme riski azalıyor. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde bir düşüşten söz etmek mümkün değil; öte yandan, nüfusların giderek yaşlanmakta oluşu demansın, ...

Koku yolağı, mikroplastiklerin beyne geçişi için bir yol mu?

Havada yaygın biçimde bulunan ve burun mukozasına ulaşan mikroplastiklerin koku yolağını izleyerek beyin dokusuna ulaşabileceğine ilişkin bulgular var. Mikroplastiklerin insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri endişe yaratmakta. Mikro ve nanoplastiklerin kalp damar hastalıkları için bir çevresel risk faktörü olabileceğine ilişkin verilerden bahsetmiştim. Daha önce akciğerler, inc...

Toplumsal eşitsizlik beyin yaşlanmasını hızlandırıyor

Gelir eşitsizliği ve sosyoekonomik eşitsizlik, hava kirliliği, sağlık hizmetlerine erişimin sınırlılığı ve düşük eğitim düzeyinin beyin sağlığını olumsuz etkilediği bilinmektedir. Şimdi bu faktörlerin beyni yaşlandırdığı da belirtiliyor. İnsan beyni yaş aldıkça dinamik değişikliklere uğrar. Bununla birlikte bu değişim her insan için aynı hızda gerçekleşmez. Tıpkı bede...

Demanstan korunma stratejileri

14 risk faktörü azaltılırsa korunmak mümkün. Son yıllarda yaşa özgü yeni gelişen demans olgularının sayısı gelişmiş ülkelerde düşüş eğilimi gösteriyor, başka bir deyişle bu ülkelerde bir bireyin belirli bir yaş üzerinde demans geliştirme riski azalıyor. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde bir düşüşten söz etmek mümkün değil; öte yandan, nüfusların giderek ya...

Son yıllarda geri çekilen makalelerin sayısında artış var

2023 yılında çoğu Pakistan, Suudi Arabistan, Rusya ve Çin’den olmak üzere 10.000’den fazla makale geri çekildi (doi.org/10.1038/d41586-023-03974-8). Bununla birlikte, geri çekilen makaleler sadece çok sayıda yayın yapılan bu ülkelerle sınırlı bir sorun değil; Avrupa kurumlarında çalışan yazarların kaleme aldıkları ve yayınlandıktan sonra geri çekilen makale sayısı da günden güne artı...

Ultra işlenmiş gıdalar, kötü beyin sağlığı ile ilişkili

Araştırmanın bulguları, yaygın risk faktörleri ve diyet özelliklerinden bağımsız olarak ultra işlenmiş gıda tüketiminin bilişsel bozukluklar ve inme riskinde artışla ilişkili olduğunu göstermektedir. Ultra işlenmiş gıdalar, yüksek şeker, tuz ve yağ ilaveli, protein ve lif oranı düşük gıdalardır ve tuzlu ve şekerli atıştırmalıklar, cips, hamburger, ketçap, mayonez, dondurma, ...

Dokunsal cihazlarla duyuların manipülasyonu

Beynimiz, dış dünyayı doğrudan ne görür ne de duyar. Aslında beynimizi, tüm duyularımız için bir işlemci olarak tanımlamak daha doğru: dış dünyadaki algılama eşiği içerisindeki tüm uyaranların elektrokimyasal sinyallerle işlendiği, anlamlandırıldığı ve optimal biçimde kullanıldığı bir şifre çözme merkezi. Peki çevresel uyaranları alan ve beyine ulaştıran algaçları, başka...