Özlem Kayım Yıldız

Yoğun fiziksel aktivitenin yorucu olduğunu biliriz. Peki bilişsel aktivite neden yorar? Profesyonel satranç oyuncuları uzamış maçlarda dinlenmiş olduklarında yapmayacakları hatalar yaparlar; bu hatalar için açıklama, otomatik rutin davranışların ötesinde çaba gerektiren bilişsel aktivitenin, örneğin bir maçı kazanmak için gerekli olan, neredeyse sınırsız sayıda seçenek içerisinde birini seçmeye ka...

Türkiye’den hekim göçü hız kesmeden devam ediyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB) verilerine göre 2022 yılının ilk beş ayında toplam 942 hekim, yurt dışında görev yapmak üzere TTB’den “İyi Hal” belgesi aldı. Göç, genç pratisyen hekimlerle sınırlı değil; acil tıp, anesteziyoloji ve reanimasyon, kadın hastalıkları ve doğum gibi kritik, az sayıda olan branş uzmanlarından gidenlerin sayısı da artıyor. So...

Erken çocukluk dönemi yoksulluğunun okul çağı döneminde ve erişkin yaşamda düşük başarı düzeyi ile ilişkili olduğu ve çocukluk ve ergenlik döneminde yüksek gelir düzeyine sahip olanların lisan, bellek ve sosyal yetilerde daha yüksek performans gösterdikleri bilinmektedir. Yoksulluğun, entelektüel yetileri üstlenen beyin bölgelerinin yapısal gelişimi üzerine etkilerde bulunduğunu gösteren araştırma...

Multipl skleroz, gençleri ve kadınları daha çok etkileyen, esas olarak sinir hücrelerinin miyelin kılıflarını hedefleyen otoimmün (vücudun kendi hücrelerine karşı bağışıklık yanıtı oluşturması ile karakterize), iltihabi bir sinir sistemi hastalığıdır. Dünyada 2,8 milyon multipl skleroz hastası olduğu sanılmaktadır (100.000’de 35,9) (https://doi.org/10.1177/1352458520970841). Eldeki tedavi seçenekl...

COVID-19 pandemisi, hastalığı geçiren milyonlarca insanı ardında bırakarak dalgalar halinde sürüyor. Hastaların çoğunda tam iyileşme söz konusu olsa da özellikle şiddetli akut hastalık geçirenler olmak üzere azımsanmayacak sayıda insan, değişken belirtilerle karakterize bir tablo olan long COVID ile hayatlarını devam ettiriyorlar. Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre COVID sonrası durum, olası ve...

Filmler zaman zaman fantastik öyküler anlatsalar da gündelik hayatın gerçeklerini de konu alırlar. Sinemanın ilk yıllarından bu yana sağlık, hastalık ve ölüm, hasta- hekim ilişkisi, hastaların ve yakınlarının hastalığı algılayış ve yaşayış biçimleri, hastalığın sosyal ve mesleki yaşam üzerine etkileri ve biyoetik birçok filme konu olagelmiştir. Filmlere konu edilen hastalıklar içerisinde en çok ye...

Büyüyüp dünyayı tanıdıkça yeni bilgiler edinir, sağ kalımımızı ve türümüzün devamlılığını sağlamak üzere işimize yarayan bilgilerle bellek oluştururuz; bellek, hipotetik olarak beyinde bir anı ile ilişkili olarak oluşan biyolojik bir izdir; nöronlar, nöron olmayan hücreler ve sinapslardaki kalıcı değişikliklerle oluşturulan engram. Mecazi olarak engram’ın, her bir bilgiyi, anıyı saklayan bir kutuc...

Bilindiği üzere hayvanlar ve insanlar, bitkilerden farklı olarak oksijen üretmek için fotosentez yapamazlar. Doku fonksiyonlarının sürdürülebilmesi ve dokunun sağ kalımı için gereken enerji, yeterli miktarda oksijenle sağlanabilir. Oksijen yetersizliğine çözüm olarak son yirmi yıldır üzerinde çalışılan “fotosentetik stratejiler”, fotosentez yapan organizmaların (algler ve bakteriler gibi) hayvan v...

Yoksulluk ile sağlık arasındaki ilişki iki yönlüdür: Olumsuz sosyoekonomik, kültürel ve çevresel koşullar riskli sağlık davranışları, bulaşıcı olan ve olmayan akut ve kronik hastalıklar ve erken ölümle ilişkilidir. Öte yandan hastalıklar daha fazla sağlık harcamalarına, engelliliğe, iş gücü kaybına ve daha çok yoksullaşmaya yol açar. Bu kısır döngüye ek olarak yoksulların, koşulları değiştirebilec...