Özlem Kayım Yıldız
‘COVID-19’u son pandemi yapmak: Bu mümkün mü?
12 Mayıs 2021’de Bağımsız Pandemi Hazırlık ve Yanıt Paneli, ‘COVID-19’u son pandemi yapmak’ adlı bir rapor yayınladı (https://theindependentpanel.org/). Panel’in başkanları Liberia eski Başbakanı Ellen Johnson Sirleaf ve Yeni Zelanda eski Başbakanı Helen Clark. Mayıs 2020’de Dünya Sağlık Meclisi, Dünya Sağlık Örgütü Başkanı’na (DSÖ) pandemiye verilen uluslararası yanıtın bağımsız, tarafsız ve ayrı...
COVID-19 ile ilişkili sinir sistemi bozuklukları
Hastaların %33,62’sine nörolojik veya psikiyatrik bir tanı kondu Esas olarak bir solunum yolu enfeksiyonu tablosu oluşturan COVID-19 etkeni SARS-CoV-2’nin, aralarında sinir sisteminin de bulunduğu birçok sistemi etkileyebildiği bilinmektedir. COVID-19 geçiren 236.379 kişinin altı aylık geriye dönük değerlendirmesi, hastaların %33,62’sine nörolojik veya psikiyatrik bir tanı konduğunu, bunların %12,...
Pandeminin geleceği
Çin’de nedeni bilinmeyen zatürre vakalarının bildirilmesinin üzerinden 458, Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi ilanının üzerinden 387 gün geçti. 2 Nisan 2021 itibarıyla Dünya üzerinde 130.133.810 kişi SARS-CoV-2 ile enfekte oldu, 2.838.716 kişi ise COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Bu süre içerisinde ülkeler ve toplumlar pandemiden değişken düzeylerde etkilendiler; bazı ülkelerde toplum içerisind...
Gerçekten önyargılarınız yok mu? Peki ya örtük olanlar?
İnsanların yaş, cinsiyet, etnisite, din, sosyoekonomik durum, ruhsal hastalık, vücut ağırlığı, engellilik, cinsel kimlik ve yönelim gibi sosyal kategoriler temelinde aşikâr ayrımcılığa uğradığı toplumlar için çok nahif bir terim ‘örtük önyargı’. Çünkü ‘örtük’ olması demek bilinç ve farkındalık düzeyine ulaşmamış olması demek. Fakat birçok insanın sahip olduğu bu bilinçsiz önyargılar, ayrımcılığın ...
Bilişsel yanlılıklar: Dost mu düşman mı?
Bilişsel yanlılık, insan aklının objektif gerçeklikten ve rasyonel olandan sistematik bir biçimde ayrılması olarak tanımlanabilir. Birçok bilişsel alanda var olduğu gösterilen bu yanlılıklar ilk bakışta kusurlu bir evrimleşmenin ürünü olan sınırlılıklar olarak görülebilir. Bununla birlikte, evrimsel perspektiften bakıldığında bir bilişsel özelliğin rasyonel olup olmaması değil problemleri çözüp çö...
Plasebo etkisi
‘Plasebo’ kelimesi, Latincede “I shall please” (memnun edeceğim) anlamı taşır ve ilk kez 14. yüzyılda Hristiyan cenazelerinde “Placebo Domino in regione vivorum” (Yaşayanlar diyarındaki Efendi›yi memnun edeceğim) cümlesi içerisinde memnun edici, tatmin edici anlamlarında kullanılmıştır. İlk yazılı İngilizce eserlerden biri olan Canterbury Hikayeleri’ndeki dalkavuğun isminin Placebo olması, kelimen...
Bilinç bozukluğu üzerine
Bilinç bozukluğu, ‘öznel deneyimi bildirememe hali’ olarak tanımlanabilir. Bilincin iki komponenti uyanıklık ve farkındalıktır. Farkındalığın olabilmesi için uyanıklık vazgeçilmezdir; bununla birlikte, uyanıklığın korunduğu ancak farkındalığın bozulduğu bir grup kronik bilinç bozukluğu vardır. Çeşitli nedenlerle gelişen beyin hasarları, ‘koma’ denilen, uyandırılmanın mümkün olmadığı bir bilinç boz...
Özgür irade ve nörobilim
Bizler sahip olduğumuz birçok seçenek arasından seçim yaptığımızı ve özgür iradeye sahip olduğumuzu düşünürüz. Bu bir yanılsama mıdır yoksa katı nöral determinizm, eylemlerimizden sorumlu olmamıza yetecek bir alan bırakmış mıdır? Özgür irade kavramının tanımlanması güçtür; başka türlü davranabilme ve seçimlerini kontrol edebilme yetilerine sahip olmayı içerir. Birtakım nöropsikiyatrik ilaçlar ya d...
COVID-19 ile mücadelede hayatlarını kaybeden tüm sağlık çalışanlarının anısına…
Ülkemizde ilk COVID-19 vakasının saptandığının resmi olarak açıklandığı 11 Mart 2020 tarihinden bugüne dek 335 sağlık çalışanını COVID-19 nedeniyle kaybettik (www.siyahkurdele.com, 8 Ocak 2021 itibariyle). Kaç sağlık çalışanının SARS-CoV-2 ile enfekte olduğu net olarak bilinmemekle birlikte, bu sayının en az 150.000 olduğu bildirildi. Türkiye’de 2019 yılı itibariyle 1 milyon 33 bin sağlık çalışanı...