Özlem Kayım Yıldız

14 risk faktörü azaltılırsa korunmak mümkün. Son yıllarda yaşa özgü yeni gelişen demans olgularının sayısı gelişmiş ülkelerde düşüş eğilimi gösteriyor, başka bir deyişle bu ülkelerde bir bireyin belirli bir yaş üzerinde demans geliştirme riski azalıyor. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde bir düşüşten söz etmek mümkün değil; öte yandan, nüfusların giderek ya...

2023 yılında çoğu Pakistan, Suudi Arabistan, Rusya ve Çin’den olmak üzere 10.000’den fazla makale geri çekildi (doi.org/10.1038/d41586-023-03974-8). Bununla birlikte, geri çekilen makaleler sadece çok sayıda yayın yapılan bu ülkelerle sınırlı bir sorun değil; Avrupa kurumlarında çalışan yazarların kaleme aldıkları ve yayınlandıktan sonra geri çekilen makale sayısı da günden güne artı...

Araştırmanın bulguları, yaygın risk faktörleri ve diyet özelliklerinden bağımsız olarak ultra işlenmiş gıda tüketiminin bilişsel bozukluklar ve inme riskinde artışla ilişkili olduğunu göstermektedir. Ultra işlenmiş gıdalar, yüksek şeker, tuz ve yağ ilaveli, protein ve lif oranı düşük gıdalardır ve tuzlu ve şekerli atıştırmalıklar, cips, hamburger, ketçap, mayonez, dondurma, ...

Beynimiz, dış dünyayı doğrudan ne görür ne de duyar. Aslında beynimizi, tüm duyularımız için bir işlemci olarak tanımlamak daha doğru: dış dünyadaki algılama eşiği içerisindeki tüm uyaranların elektrokimyasal sinyallerle işlendiği, anlamlandırıldığı ve optimal biçimde kullanıldığı bir şifre çözme merkezi. Peki çevresel uyaranları alan ve beyine ulaştıran algaçları, başka...

Günümüzde dünya genelinde yaklaşık 55 milyon demans hastası var ve her yıl yaklaşık 10 milyon insanda demans gelişmekte. Demansın en sık nedeni olan Alzheimer hastalığının sıklığı, 65-74 yaş aralığında %3, 75-84 yaş aralığında %17 ve 85 yaş üzerindekilerde ise %32. Yaşlanan nüfusla birlikte demans hastalarının sayısının artmaya devam edeceği ve bu durumun birey ve toplum üzerind...

Mars gibi uzak hedeflere yolculuk hayallerinin gerçek olması için uzun süreli uzay yolculuklarının insan sağlığı üzerine etkileri bilinmeli ve yolculuk süresince beden ve ruh sağlığı sürdürülebilmeli. Yolculuğun yüksek bilişsel işlevler gerektirmesi, beyin sağlığını özellikle önemli hale getirmekte. Uzay yolculuğunun duyu, motor, koordinasyon ve bilişsel yetiler üzerinde kom...

Mikro ve nanoplastikler, sağlığa zararlı birleşik kabul edilmekte ve besin zincirine dahil olarak canlı vücuduna girebilmektedir. Son yıllarda plastik kullanımı dramatik bir biçimde arttı. Bu artışa karşın, plastik atık ürünleri uygun olmayan biçimde yönetilmeye devam etmektedir. 2020 yılında Avrupa ülkelerindeki yaklaşık 30 milyon ton plastik atık ürünün yalnızca %35’inin geri dönüs...

Bir molekülün, beyin bölgeleri arasında iletişimi artırarak işlevlerde düzelme sağladığı belirlendi. Beyin kan akımının kesintiye uğraması ya da beyin kanaması sonucu gelişen inme, tüm dünyada ölüm ve engelliliğin en başta gelen nedenlerinden biridir. Her yıl tüm dünyada yaklaşık 12 milyon insan inme geçirmekte ve bunların yaklaşık 6 milyonu hayatını kaybetmektedir. Sağ kalanlarda is...

Yüz, algıladığımız en güçlü görsel uyarandır. Karşılaştığımız insanın yaşı, cinsiyeti ve duygu durumu gibi birçok konuda bilgi verir. İnsanın yüz algılama yetisi diğer objeleri algılama yetisinden çok daha gelişmiştir ve bu durum, insan türünün sosyal bir varlık olmasını mümkün kılar. Bebekler, altı aylıktan itibaren gelişimsel açıdan kritik öneme sahip yüz algılama yetis...