Yaşam Bilimleri
Geçen hafta sizlere Plastisite, yani beynin kendi gelişebilme, değişebilme özelliğinden ve eğitimin bir anlamda nörozihin yapısı değişikliğine sebep olmasının da bir nevi beyin ameliyatı olduğundan bahsettim. Bu yazımda ise beyin cerrahisinin ufkunu görülebilen sınırların ötesine taşıyacak bir başka konudan bahsedeceğim: “Nörozihin (=connectome) cerrahisi”. Sanırım Türkçe’mizde böyle bir yayında i...
Nöronlar, bir araya gelerek nörozihni oluşturuyor demiştik. Nöron ile zihin arasındaki ilişkiyi -tek bir nöronu tek bir uçağa benzetirsek- uçak ile havayolu şirketi arasındaki ilişkiye benzetebiliriz. İkisi arasında nasıl bir ilişki varsa nöron ile zihin arasında da böyle bir ilişki vardır. Şöyle bir benzetme yapalım; bir araya getirilip, bir hangarda toplanan örneğin 300 uçak, bir havayolu şirket...
66 milyon yıl önce dinozorların birçoğu dünya sahnesinden silinirken sadece kuşa benzer türler hayatta kalabilmişti. Bunların uzak akrabaları hala etrafımızda uçmaya devam ediyorlar. Öte yandan bu yok oluş “Memeliler Çağı’nın” da başlangıcı oldu. O zamana kadar göreceli olarak az olan memeliler, toplu yok oluştan sonra farklı türlerle yayılmaya başladılar. Colorado Üniversitesi’nden Madelaine Atte...
Geçen hafta sizlere İnsan Konnektomu Projesi ile İnsan Beyni Projelerinden bahsetmiştim. İBP’nin kaydettiği aşamaları görmeniz için İBP yönetim kurulunun yakın zamanda yayınladığı bildirgeyi sizlerle aşağıda paylaşıyorum: (İnsan Beyni Projesi (İBP) (Human Brain Project, HBP) başarıyla üçüncü aşamaya geldi; 6 Haziran, 2018 “Bu çok büyük bir adım; Avrupa’nın her yerindeki üyelerimiz ve ortaklarımızı...
Covid-19 pandemisi sırasında yaşanan kapanmalar yüzünden yalnız kalan birçok insanın uyku alışkanlığı değiştiği gibi kilo sorunuyla da karşı karşıya kaldı. Araştırmacılar bu etkinin arkasında sirkesineğinde de bulunan bir mekanizmanın gizli olabileceğini düşünüyorlar. Nitekim normalde gruplar içinde yaşayan sinekler, sosyal izolasyon sırasında daha az uyurken, daha fazla besleniyorlar. Bilim insan...
Zehirli yılanların ölüm ısırığı doğanın mükemmel bir sistemidir: Yılan, başını çok hızlı bir şekilde hareket ederek ısırır. Bu hareket omurgalı hayvanlar arasında en hızlı olanıdır. Türüne göre yılan daha sonra çentikli bir oluk veya dişteki içi boş bir kanal yoluyla zehrini avına enjekte eder. Bazı yılan türlerinde bu diş sabit değildir, geriye doğru katlanabilir. Yılanların zehirli aparatları, ö...
Daha ilkokul öğrencisiyken ‘beyin nasıl düşünür?’ sorusuyla başlayan zihin ve beyin cerrahisi ve beyinbilim serüvenimin bugün geldiği noktada yeni bilimin, yeni yaşam anlayışının, yeni kültürün farketmeye başladığım unsurlarını sizlerle bir yazı serisinde paylaşmak isterim. “Beyin nasıl düşünce üretir? Beyin nasıl bilinç oluşturur? Beyin nasıl zihin yaratır?” Bu sorulara yanıt aramak bilimin esas ...
Bir zamanlar dünyamızda en yaygın memeli olan mamutlar, buz devrinin kötü koşullarına da uyum sağlamışlardı. Fakat buz devri sona erdiğinde dev mamutların da sonu gelmişti. Yaklaşık olarak 6000 yıl önce son mamutlar da tükendi. Bu buz devri hayvanlarının niçin yok oldukları hala tartışmalı bir konu. Bazı teorilere göre yok oluştan değişen iklim ve buna bağlı olarak beslenme biçiminde de yaşanan de...
Sahte anılara neyin yol açtığını araştıran bilim insanları, “uyku iğciklerinin” yoğunlaştığı uyku evresinde insanların gerçekleşmemiş anılar ürettiğini keşfetti. Hafıza mükemmel değildir. Bazen bazı şeyleri hatırlarken bazı şeyleri bozuk bir kayıt cihazı gibi atlayabiliriz. Bazense hiç yaşanmamış şeyleri bile “hatırlayabiliriz”. Araştırmacılar bu gibi anılara “sahte anı” diyor. (Şahit ifadelerinin...