İnsanlar evcil hayvan sever. Peki, insanlar gibi evcil hayvan besleme güdüsüne sahip olan ve onları sevip besleyen başka bir canlı türü var mı?
Başka hayvanları “sahiplenen” hayvanların pek çok örneğini görmüş olabilirsiniz. Bunun belki de en çok bilinen örneği bir kedi yavrusunu sahiplenen goril Koko. Ancak bunun dışında bir köpekle arkadaşlık eden fil, bir kediyi evlat edinen karga, kaplumbağa ile dost olan kaz ve daha çok sayıda başka örnek var. Tüm bu örnekler bizim dışımızdaki hayvanların da evcil hayvanları sahiplenip, onları gözetip besleyebildiklerinin bir göstergesi değil mi?
Kuzey Carolina eyaletindeki Batı Carolina Üniversitesi emekli profesörlerinden Harold Herzog, “Sorun, çok ama çok az sayıda ayrıksı durumun dışında, tüm bu ilişkilerin insanlar aracılığıyla gerçekleşmiş olmalarıdır. Bu da söz konusu ilişkilerin doğal yaşam parklarında, insanların evlerinde, ya da yine insanların hayvanların başka bireylere nasıl bağlandıklarını incelemek üzere çeşitli deneyler yaptıkları laboratuvarlarda kurulduğu anlamına geliyor. Doğal yaşamda bu tür ilişki örnekleri yok denebilecek denli azdır” diyor.
Herzog, bilimsel yayınların tümüne bakıldığında, doğal yaşam ortamında farklı canlı türleri arasında kurulan kanıtlara dayalı beş ya da daha az sayıda ilişkiden söz edilebileceğini belirterek aşağıdaki şu örneklere yer veriyor:
- Kavun başlı bir balina yavrusunu sahiplenen bir yunus
- Pars yavrusunu sahiplenen bir aslan
- İpek maymununu (marmoset) sahiplenen başlıklı maymunlar (kapuçinler)
Bir olasılıkla da:
- Uzun yüzgeçli kara balinayı (ya da kılavuz balinayı) sahiplenen bir katil balina
- Bayağı bir yunusu sahiplenen kambur yunus
Bağlantıların niteliği tam bilinmiyor
Bu örneklerde yer alan canlı türleri arasındaki bağlantıların niteliği tam olarak bilinmiyor. Örneğin, yavruyu bir anne ya da babanın mı, yoksa bir türün mü sahiplendiği tam olarak bilinmiyor. Bilim insanları genelde tüm bunları türler arası, ya da sınıflar arası sahiplenme kavramı kapsamında ele alıyorlar. Ancak yapılan onca gözlemlere karşın yalnızca bir avuç örneğe tanık olunması doğal yaşamda evcil hayvan sahiplenmenin son derece ender görülen bir durum olduğuna işaret ediyor.
“Evcil hayvan besleyen tek canlı türünün insanlar olduğunu düşünüyorum ve tüm bu ender ayrıksı örnekler bir bakıma haklı olduğumu gösteriyor” diyor Herzog.
Evcil hayvan besleyen tek canlı türünün neden insanlar olabileceğini anlamak için, öncelikle insanların neden böyle bir davranışta bulunduklarını anlamakta yarar var. Kanada Windsor Üniversitesi antrozooloji (insanlarla öteki hayvanlar arasındaki etkileşimi inceleyen bilim dalı) doçentlerinden Beth Daly’ye göre, insanların evcil hayvan beslemelerinin dört ana nedeni var.
Bu nedenlerden biri, birilerine ilgi duyarak ve sevgi göstererek başkalarına iyi bir eş olabileceklerinin sinyalini vermektir. Daly, “Birileriyle tanışmaya can atıyorsanız, bir köpek yavrusu edinin ve bir parka gidip oturun diyen bir yığın insan var” diyor.
İkinci neden, kendi çocuklarımıza nasıl bakmamız ve onları nasıl koruyup gözetmemiz gerektiği konusunda bizlere ilk eğitimi verenlerin hayvanlar olmasıdır.
Evcil hayvan beslememizin üçüncü nedeni yalnızlık olabilir; insanlar her geçen gün daha da yalnızlaşıyorlar ve çocuk sahibi olmayı sürekli erteliyorlar. Bu durumda evcil hayvanlar bu boşluğumuzu gidermeye yardımcı olabilirler.
Son olarak da, evde beslediğimiz hayvanların yalnızca yaşamlarımızın olumlu duygular yaratan bir parçası olabilecekleridir; ancak Herzog ve Daly bu görüşe katılmıyorlar.
Daly, “Evcil hayvanların bizlere iyi geldiğini düşünen çok sayıda insan var. Ne var ki, bu hayvanlar yalnızca sorun yaratmadıkları sürece bize iyi gelebilirler” diyor.
Herzog da, “Sosyoekonomik ve daha başka değişkenleri bir yana koyacak olduğunuzda, araştırmaların büyük bir çoğunluğu evcil hayvan sahibi olanlarla olmayanların ruhsal durumları arasında hiçbir fark olmadığını, ya da evcil hayvanı olanların daha kötü durumda olduklarını ortaya koyuyor” diyor.
Evcil hayvan besleme nedenlerinin hiçbiri salt insanlara özgü nedenler değil. Çok sayıda hayvan türü yavrularının bakımıyla ilgilenmek zorundadır ve belki de bu yüzden onların arkadaşlığından yarar sağlayabilirler.
Biz insanları farklı kılan tek şeyin bilişsel becerilerimiz olduğuna inanan Herzog, “İnsanlar arasında evcil hayvan besleme eğiliminin hızla yayılmasının nedeni onlara sevdalanma becerisine sahip olmamızdır. Başka hayvanlarda olmayıp yalnızca biz insanlarda olan bir başka şey de, bizim dışımızdaki canlıların da zekaya sahip olduklarının bilincine varmamızdır” diyor.
Kültürün de bir rolü olduğunu düşünen Herzog, “10 yıl önce herkes Labrador türü köpekleri beslerken, şimdilerde Fransız buldoglarının ortada cirit atıyor olmalarının bir nedeni olsa gerek” diyerek sözlerini noktalıyor.
Rita Urgan
Kaynak: https://www.livescience.com/animals/do-any-animals-keep-pets-like-humans-do
