Toplum
Türkiye’de birçok değerli bilim insanı olduğunu hepimiz biliyoruz. Hemen her konuda Dünyadaki gelişmeleri izleyebilen ve orijinal katkıda bulunan araştırmacı hocalar var. Toplum olarak zaman zaman bu kişileri tanıma fırsatını da buluyoruz. Peki o halde, neden yüksek düzeyde bilim üretimine gelince zorluklarla karşılaşıyoruz? QS-endeksine göre Türkiye’nin ilk 400 içine girebilen maalesef hiçbir üni...
"Sizi birer kıvılcım olarak gönderiyoruz. Gür alevler halinde geri dönmelisiniz!" - Gazi Mustafa Kemal Atatürk 1923-1945 yılları arasında öğrenim amacıyla yurt dışına gönderilen kıvılcımlar, Atatürk’ün ifadesiyle ülkeye birer alev olarak döndüler ve Genç Cumhuriyet'in kalkınma hamlesine yön verdiler. Cumhuriyetimizin 100. yılı onuruna başlattığımız “Cumhuriyet'in Aydınlanma Öncüleri” adlı projede,...
Nükleer fisyon keşfinin gerçek hikayesi ve Nobel’den dışlanan kadın... Otto Hahn ile Lise Meitner bundan 82 yıl önce, nükleer fisyon keşfini birlikte gerçekleştirdi. Ancak Meitner hem Yahudi hem de bir kadın bilimci olduğu için tarihin tozlu raflarında kalırken Otto Hahn, 1944’te tek başına Nobel’e layık görüldü. Yüzleşmeleri ise yıllar sonra gerçekleşti. Bilim tarihinin karanlık sayfalarından bir...
Ayasofya insanlığın ortak mirası. Bir başyapıt. Ancak mozaikleri hala tartışılıyor. Yapımı asırlara dayanan Ayasofya cam mozaikleri farklı dönemlerde üretildiğinden, mozaikler üzerine yapılacak analizler, mozaiklerin tarihlendirilmesinin yanı sıra, Bizans- İslam cam teknolojisini ve ticaretini ortaya çıkaracaktır. Son günlerde, insanlık tarihinin görkemli yapıtı, dünya kültür mirası tescilli Ayaso...
Kimi insanlar neden daha az uyuyabiliyor? Herhalde hepimiz daha az uykuyla idare edebilmeyi isterdik. Ancak bir baba ile oğlunun gerçekten de daha az uykuyla idare edebildikleri ve sonuçta sağlıklarıyla ilgili herhangi bir sorun yaşamayıp, üstüne üstlük, bellekle ilgili sınavlarda çoğu insanlardan çok daha başarılı oldukları görülüyor. Çok ender tanık olunan bu durumun içyüzünü anlamak amacıyla, K...
İklim değişikliğine yönelik yeşil çözümler aranırken yenilenebilir enerjinin depolanmasına olanak tanıyan bir hafif metal, işin rengini değiştirecek gibi. Fosil yakıtların yerine lityum pillerle çalışan taşıtlar, taşımacılığın geleceği olarak anılıyor. Fakat başka bir tartışma daha var: Temiz bir alternatif mi, yoksa çevre için yeni bir tehdit mi? Hatırlayacağımız üzere 2019 Nobel Kimya Ödülü, lit...
Genetiğe 4 milyar yatırım, 800 milyar ekonomik değer yarattı. İnsan Genom Projesi’nin (İGP) (Human Genome Project) ilk taslağı 20 yıl önce 25 Temmuz 2000 tarihinde tamamlandı. Bilim dünyasının en büyük başarılarından biri olarak değerlendirilen bu projenin ilk taslak sonuçlarını ABD eski Başkanı Bill Clinton, projeyi gerçekleştiren uluslararası bilim ekibi ile birlikte “Bilim insanları yaşamın şif...
Güzellik anlayışımızın neden bu kadar farklılık gösterdiğinin yanıtı beyin ağlarımızda gizli. Araştırmacılar, beynimizin görsel bilgileri nasıl parçalara ayırdığını ve bir resmin “iyi” olup olmadığına karar verdiğini analiz ederek sanat tercihlerimizi tahmin edebilecek bir algoritma geliştirdi. Bulgular ilk kez, bir resmin içsel özelliklerinin, insan yargısıyla nasıl birleştiğini gösteriyor. Soyut...
İlk yaşam formunun besin kaynağının ne olduğu konusunda yeni gelişmeler var. Kaynama sıcaklıklarında gelişen ve hidrojen gazı “yiyen” ilkel bir mikrobun hidrotermal menfezlerlerde yaşayarak çoğaldığı anlaşıldı. Yeni sonuçlar, “ilk metabolizma hipotezi” olarak bilinen, yaşamın kökeni hakkında uzun zamandır devam eden bir fikri destekliyor. Yaşamın kökeniyle ilgili çalışmalar paradokslarla doludur. ...