Patatesin kalıtımı tümüyle çözüldü

Son Dakika Bilim
Patatesin kalıtımı tümüyle çözüldü

Patatesin kalıtım bilgisi ile istenilen ve istenmeyen özelliklerden sorumlu gen varyantları daha kolay belirlenebilecek ve böylece örneğin istenmeyen özelliklerden sorumlu genler devre dışı bırakılabilecek.

Max- Planck Bitki Üretim Araştırmaları Enstitüsü’nden Korbinian Schneeberger, normalde yaban arıları tarafından tozlaşma için toplanan polen taneciklerindeki kalıtımları analiz etti.  Yüzyılı aşkın bir süredir var olan geleneksel patates türleri çok seviliyor, ama bu yüzden baskın türler arasındaki çeşitlilik kıtlığı ortaya çıkıyor.

‘Patates tüketimi tüm dünyada artmaya devam ederken, daha verimli olan ve iklim değişimine karşı daha dirençli olan cinsler sayesinde önümüzdeki on yıllık patates talebini garantiye alabiliriz’ diyor uzmanlar. Çeşitliliğin az olması patatesleri hastalıklara karşı dirençsiz kılıyor. Bu özellikle de 1840’lı yıllarda İrlanda’da yaşanan kıtlıkla anlaşılmıştı. Sadece tek patates cinsi ekildiği için yıllar içinde tüm patatesler toprakta çürümüş gitmişti. Bu cins o zamanlar yeni ortaya çıkan patates mildiyösüne karşı dirençli değildi. 1950’li ve 1960’lı yıllarda pirinç ve buğday gibi temel gıda ürünlerini daha verimli kılacak yetiştirme biçimleri geliştirdiyse de aynı gelime patates üretiminde yaşanmadı. Bunun nedeni patatesin karmaşık kalıtımı.


İnsanda olduğu gibi babadan ve anneden her kromozomun birer kopyasını alırken, patates, her ebeveynden her kromozomun iki kopyasını alıyor. Bu aynı zamanda her gen için dört kopya demek ki bu nedenle her cinse özgü özelliklere sahip kombinasyonlu yeni cinsler yetiştirmek hem zor hem de çok zaman istiyor. Patates kalıtımının çözülmesi insan kalıtımının çözülmesinden çok daha zor oldu. Schneeberger ile çalışan ekip, araştırma çerçevesinde her polen hücresinin kalıtımını inceledi. Bunlar yaprak dokusuna karşın her kromozomun sadece iki kopyasına sahipler. Patatesin kalıtım bilgisi ile istenilen ve istenmeyen özelliklerden sorumlu gen varyantları daha kolay belirlenebilecek ve böylece örneğin istenmeyen özelliklerden sorumlu genler devre dışı bırakılabilecek.

Kaynak