Doğan Kuban
Kırsal halkın çağdaşlaşma süreci
İstanbul nüfusu 1949’da 800.000 kişi olarak sayılmıştı. Henüz gecekondular yoktu. Kentin temel halkı İstanbullu ve kentli davranışlara sahip insanlardı. Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyetle İslam tarihinin tek laik devletini kurmayı başardığı dönem, dünya tarihi perspektifi içinde, eşsiz bir önem taşır. 600 yıl Avrupa sınırında İslam’ın zırhı ödevi görmüş bir devletin, başka örneği olmayan ...
Entelektüel boşluktan köleliğe düşmeyelim!
Biz şimdi geri kalmadık, 500 yıldır geriden geliyoruz. Bugünü anlamak için kendi tarihimizi safsatadan kurtarmak gerek. 1453'te Konstantinopolis’i fethedip imparatorluk kurduğumuz zaman geri kalmaya başladık. Osmanlı sultanlarının en zeki ve dünyaya açık olanı II. Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) idi. Hristiyan ve Ermeni kiliselerinin devamına izin veren bu sultanın akıl hocalarından biri Bizanslı Ami...
Aşk
Bir yayıncı ve iletişimci kadın uzman, neden roman yazmadığımı sordu. Bunca kitap yazan, ömrü yazı yazmakla geçen benim gibi bir yazar neden roman yazmıyordu? Yazmayı düşünmemiştim. Dünyaya bir roman gibi bakamıyordum. Gerçi tarihçi olarak bunu söylemek Türkiye’de zor. Tarihi romana indirgeyen tarihçi çok. Hatta üzerine bir endüstri kurulmuş. Gerçi Divriği’nin dev yontucusu Hürremşah hakkında bir ...
İletişim devrimi ve depremi
Einstein’ın görelilik kuramını öğrendiğimiz ve atom ve enerji alanında fizikçilerin büyük buluşlarını duyduğumuz zaman insan düşüncesinin ve modern fiziğin başarıları karşısında büyük mutluluk duymuş, onların yaratıcılığını göklere çıkarmıştık. Fizikçilerin ne söylediğini hiç anlamayan cahil milyarlar bu bilgilerin dışında yaşıyorlardı. Fakat İkinci Dünya Savaşı yangını yayıldığı zaman Amerika’da ...
Anadolu’yu sanayileştirmek
Anadolu’nun bazı bölgelerinde hatırı sayılı bir sanayi atılımı var. Büyük fabrikalar açıldı. Fakat Türkiye’nin yerleşme yapısı, büyük kentlere, özellikle İstanbul’a akarak, kökten değiştikten sonra bunlarla Anadolu sanayileşmiş olmuyor. Bizim sanayi sektörümüz dünyanın teknolojik gelişmesinin birincil üretim alanlarında atılım yapamadı. Montaj, tekstil, ev araçları, inşaat, sıradan ilaç ve ambalaj...
Caniler ve şeytanın aldattığı toplumlar
Zorbalık, tehditle başlayan ve toplu cinayete kadar uzayan kadim bir toplum hastalığıdır. Biz çocuk, kadın, yaşlı demeden, insan avcıları yetiştiren toplumların üyesiyiz. Afrika’da birbirlerini öldüren kabilelerinin iç savaşlarında gördük. Dükkanlarında makineli tabanca satan uygar (?) ülkelerde genç öğrenciler okullarına gelip arkadaşlarını öldürdüler. Avrupa’nın en sağlıklı ve uygar ülkelerinde ...
Tanrı’ya şikâyet edilen, insanoğlunun adaletsizliğidir
Cumhuriyetin başında doğan kuşağın üyelerinden biri olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün tarihini yaşadım ve bundan hiç şikâyet etmiyorum. Alman, Rus, İngiliz, Amerikalı, Fransız, İtalyan olmamaktan memnunum. Atatürk ölmeden ortaokula kadar Anadolu kentlerinde ve Ankara’da yaşadım. İslam dünyasının ilk çağdaş devrimini yapan bir ülkenin vatandaşı olmakla övünüyorum. Bugünün insanlarına tuhaf gelse...
Halil İnalcık ve ona soramadığım sorular
En üretken, en çalışkan ve en sistematik çalışan Cumhuriyet döneminin yetiştirdiği büyük bir tarihçi olan Halil İnalcık 100 yaşında öldü. (1916-2016). Mimari ve Sanat tarihçisi olarak onun okuyucusu ve dostu oldum. Onu kitapları, dünya görüşü ile tanıyordum. Şikago’da uzun süren hocalığı sırasında kendisiyle birlikte olan, yakın akrabam profesör Fahir İz’in tanıklığı ile İnalcık’ın ekonomik ve top...
Çağın dışında kalmak olanaksızdır
Bugün bütün dünya ile birlikte yaşamanın sunduğu bütün teknolojilerden yararlanan, otomobile, uçağa, otobüse, metroya binen, AVM’lerden alışveriş yapan, cebinde telefon taşıyan, elektrik kullanan, televizyonda futbol maçı seyreden bir Türk toplumu var. Bu toplum, bir moda olarak yinelenen tekerlemede söylendiği gibi, aptal bir toplum değil. Biz İslam dünyasında demokratik ve kültürel devrim yapan ...