Erdal Musoğlu

Yüksek teknolojili tarımının lider ülkesi: Hollanda

Önce bazı özet bilgiler: • Hollanda, 2000 yılında belirlediği, tarım üretimini %50 daha az kaynak tüketerek iki katına çıkarma hedefini gerçekleştirdi • Ülkenin yüzölçümünün yarısı tarım için kullanılmakta • Hollanda domates üretiminde dünya birincisi • Seraların toplam yüzeyi Newyork’un Manhattan adasının 1.5 katı büyüklüğünde • Bütün bunlar ülkenin 17 milyon yerleşiği ile dünyanın nüfus yoğunluğ...

Temassız toplum: Birlikte yalnızız

Başkaları ile bir araya gelememek, onlara dokunamamak, hemen her şeyi ekranlar aracılığı ile yapmak bana büyük bilim kurgu yazarı Isaac Asimov’un, yıllar önce okuduğum ‘Çıplak Güneş’ (The Naked Sun) adlı romanını hatırlattı. Romanın konusu, gökadamız Samanyolu’na yayılan insanlığın yaşadığı planetlerden bir olan Solaris’te işlenmiş bir cinayetin, biri robot olan iki detektif tarafından çözümüdür. ...

2050’de tüm dünya %100 temiz enerjiye geçebilir!

Stanford üniversitesi araştırmacıları, yerküremizin 2030 yılına kadar %80, 2050 yılına kadar ise %100 yenilenebilir enerjilere geçebilmesi için bir yol haritası yayınladılar. Küresel bir vizyonla geliştirilmiş bu ayrıntılı araştırma, 139 ülkede, tüm enerji sektörlerinin elektriğe geçmesini, altyapının yenilenmesini ve enerjinin yalnızca rüzgar, güneş ve sudan elde edilmesini öngörüyor. Böyle bir r...

Beynin hiyerarşik ve holistik karar mekanizması çözülüyor: Kalabalıkların bilgeliği

HBT Sayı 70, 28 Temmuz’da yayınlanan bir önceki yazımıza devam ediyoruz. Nobelli kuantum fizikçisi Erwin Schrödinger 1944 yılında yazdığı Yaşam Nedir? (What’s Life) kitabında, canlıların kromozomlarında kalıtsal bir şifre, bir program, olması gerektiğini öne sürmüştü. On yıl sonra Crick ve Watson, genetik bilgiyi nükleotidlerinde kodlayan DNA’yı bularak onu haklı çıkardılar. Günümüzde ise, söz kon...

Beynimizin şifresini çözmede umut verici gelişmeler

İnsan beyninin yapısını ve çalışmasını anlamak için günümüzde pek çok araştırma yürütülmektedir. Bunların en başında ABD’nin ‘Brain Initiative’ ve AB’nin ‘Human Brain Project’ projeleri gelmektedir. Ayrıca ABD Seattle’daki Allen enstitüsü gibi birçok özel kuruluş da aynı konularda yoğun araştırmalar yürütmektedir. Yüzlerce uzman araştırıcı, milyar dolarları bulan kaynakları kullanarak bu dalda çal...

Derin öğrenme sistemleri nasıl çalışıyor?

Derin Öğrenme aslında Nöron ya da Sinir Ağları (Neural Netwoks) denilen ve 70 yıldır bilinen bir tekniğin yeni adı. 1944’de Chicago üniversitesinden W. McCullough ve W. Pitts tarafından önerilen nöron ağları 1969’a kadar hem sinirbilimi (neuroscience) hem bilgisayar bilimi (computer science) alanlarında önemli bir araştırma konusu oldu. Ama o yıl MIT yapay zeka laboratuarı yöneticileri Marvin Mins...

Birbirimizle ve bilgisayarlarla doğrudan beynimizle konuşacağız

Geçtiğimiz günlerde girişimci Elon Musk Tesla ve SpaceX şirketlerine ek olarak Neuralink adlı yeni bir şirket daha kurduğunu ve onun da genel müdürlüğünü üstlendiğini duyurdu. Neuralink’in hedefi, beynimizin korteks tabakasının üzerine, Neural Lace (Sinir Ağı Danteli) adını verdikleri bir yapay zekâ tabakası yerleştirmek! Üstelik bunu, ameliyat gerektirmeden, beyne giden damarlara zerk edilecek mi...

Öğrenen bilgisayarlar bilişimde devrim yapıyor

Geçen yıl sonuna doğru Google'un otomatik çeviri programı 'Google Translate' sessiz sedasız güncellendi ve çok daha doğru ve anlamlı çeviriler yapmaya başladı. Google'un, ilk sürümü 2006 da sunulan bu ücretsiz çeviri programının halen ayda  500 milyon kullanıcısı var ve aralarında türkçenin de bulunduğu 10 kadar dilde günde 140 milyar kelimelik çeviri yapıyor! Bu sıçrama Google'un yeni bilişim str...

Koronavirüse karşı önemli bir silahımız: Sentetik biyoloji

COVID-19 salgınına yol açan virüsün (bu yönde bilimsel bir kanıt olmamasına karşın) yapay olarak üretilip üretilmediği epey tartışılıyor. Öte yandan, hepimiz, salgına karşı etkin bir aşının bir an önce geliştirilmesini bekliyoruz. Aşağıda, HBT de daha önce yayınlanmış yazımızda, bu konulardaki önemli araçlardan birini inceliyoruz. Sentetik Biyoloji ve Yapay Yaşam 2000 yılında insan genomunun (DNA’...