Erdal Musoğlu
Matematiğin doğası üzerine düşünceler
Einstein’ın deyişi ile: Nasıl oluyor ki, insan aklının bir ürünü ve onun deneyimlerinden bağımsız olan matematik, böylesine hayranlık verici bir biçimde gerçek dünyanın cisimlerine uygulanabiliyor? HBT'deki ‘Matematiğin doğuşunun eğlenceli öyküsü’ konulu yazımızı aşağıdaki paragraflarla bitirmiştik: Matematik disiplini, uzun süredir şu felsefi ve ontolojik soru ile karşı karşıyadır: Matematik, biz...
Ekolasyon: Yankı ile konum belirleme
Ekolokasyon, ses ya da elektromagnetik dalgaları kullanarak, cisimlerin yerleri, hızları, yönleri, boyutları ve yapısı (malzemesi) gibi özelliklerini belirleme yöntemine deniyor. Bu amaçla ortama kısa süreli ve güçlü bir ses ya da elektromagnetik dalga gönderiliyor ve bunun çeşitli cisimler ve engellere çarpıp geri yansımaları, yani ekoları (yankıları) algılanıyor. Gönderilen ile alınan sinyalleri...
Jacques Monod: Rastlantı ve gereklilik
Bu zor karantina günlerinde hepimiz Covid-19 la kalkıp, onunla yatarken, çareyi de bilimden özellikle yaşam bilimlerinden bekliyoruz. Bu yazımızda moleküler biyolojinin ve biyoteknolojinin temellerini atan Nobel’li büyük bilim insanı Jacques Monod’nun yaşamı ve eserlerinden söz edecek ve onlardan dersler çıkaracağız. Viruslerle savaşımda ona çok şey borçluyuz. Geçenlerde çok severek ve bilgilenere...
Yarının biyofabrikaları şimdiden üretime başladı
Biyoteknoloji, biyolojik sistemleri, canlı organizmaları ya da onların bazı parçalarını çeşitli ürünlerin geliştirilmesi için kullanan teknolojiye verilen isimdir. Ekmek ve bira gibi ürünlerin yapımı da biyoteknoloji alanına girer, çünkü canlı bir organizma olan mayanın kullanımına dayanır. Bu tür geleneksel süreçlerle üretimde canlı organizmalar çoklukla doğal halleri ile kullanılır, modern biyot...
Temel tıp teknolojilerinde 5 önemli gelişme
Önümüzdeki yıllarda, genetik mühendisliği, yapısal biyoloji, epigenetik, biyobilişim gibi dallardaki gelişmeler neler olacak? Nature dergisinden derlediğimiz yazımızda bu konuya eğileceğiz. İleri düzeydeki araştırmalar söz konusu olduğundan yazıdaki teknik terimlerin bazıları yabancı gelebilir. Bunlar hakkında ek bilgiye kaynak listesindeki referanslardan ulaşılabilir. Kriyojenik Elektron Mikrosko...
Avrupa Birliği Yeşil Sözleşmesini açıkladı, ya Türkiye?
HBT’nin 29 Kasım tarihli 192’inci sayısında yayınlanan ‘Yeşil Seferberlik Başlıyor’ yazımızın hemen ardından, Avrupa Komisyonu’nun yeni başkanı Dr. Ursula Von Der Leyden, 11Aralık’ta, göreve gelmesinden on gün sonra, Avrupa’nın Yeşil Sözleşmesi’nin (The Europeen Green Deal) bildirisini yayınladı. Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin yıkım ve tehditleri karşısında AB ‘Yeşil Sözleşme’ adını verdiğ...
Gri Tsunami geliyor! Ama korkulacak bir şey yok
Yaşlı bireylerin sağlığı konusunda halkın bilinçlendirilmesi amacıyla her yıl 1 Ekim’de ‘Dünya Yaşlılar Günü’ kutlanıyor. Günümüzdeki eğilimler dünya genelinde yaşlı nüfusun her geçen gün arttığını ve 2050 yılında her 6 kişiden birinin 65 yaş ve üzeri olacağını gösteriyor. Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ‘Dünya Nüfus Beklentileri: 2019 Revizyonu’ başlıklı raporda günümüzde 143 milyon ola...
‘Mekanik Türk’ ve internetin hayalet işçileri
1770 yılında Macar asıllı Wolfgang Von Kempelen tarafından yapılan söz konusu ‘Robot’ (ya da otomat) 84 yıllık ‘ömrü’ boyunca satrançta rakip tanımadı, Napoleon Bonaparte’dan Benjamin Franklin’e kadar ünlüleri bile mat etti. Mekanik Türk’ün masasının önündeki kapaklar açıldığında karmaşık bir mekanik düzenek meydana çıkıyordu. Gerçekte ise onun satrançtaki başarısı masasının altındaki düzenekten d...