“Yaratıcılık, şeyler arasında bağ kurmaktır. Yaratıcı birisine bir şeyi nasıl yaptığını sorsanız, kendisini suçlu hissedebilir, çünkü aslında o yapmamıştır. Sadece nasıl bağ kuracağını görmüştür.”
Bu sözler, kişisel bilgisayar devriminin öncülerinden, Amerikalı girişimci, mucit ve endüstri tasarımcısı Steve Jobs’a ait. Bugün, bilgisayar dünyasının en büyük dehalarından biri olarak kabul edilen Jobs’un doğum günü.
Kendi bilgisayarını kendin yap!
Steve Jobs (sağda oturan), 24 Şubat 1955’te Amerikalı Joanne Carole Schieble ve Suriye asıllı politik bilim profesörü olan Abdulfattah John Jandali'nin oğlu olarak dünyaya gelir. Ancak babası, annesiyle evlenmeyi reddedince, Jobs Kaliforniyalı Paul Jobs ve Clara Jobs-Hakobian çiftine evlatlık olarak verilir. San Fransisko’da yaşayan aile ona Steve adını verir.
Steve 1972 yılında liseden mezun olduktan sonra Oregon’da bulunan Reed Üniversitesi’ne başvurur. Ancak akademik hayatın disiplinine uyum sağlayamadığı için sadece bir dönem gittiği okulu bırakır ve Kaliforniya’ya geri döner. Arkadaşı Steve Wozniak (solda ayakta) ile birlikte kendi bilgisayarlarını üretmek amacıyla Homebrew Computer Club’a (evde bilgisayar yapımı ile ilgili bir kulüp) üye olurlar. İkili, video oyun şirketi Atari’de oyun tasarımcısı olarak çalışmaya başlar. Hayalleri ise hızlıca iş hayatına atılmak ve kendi işlerini kurmaktır.
Hem yasak elma hem 666
Jobs ve Wozniak hayallerini gerçekleştirmek üzere, 1976 baharında Jobs’un evinin garajında Apple'ı kurar. Apple kurulduğunda Jobs 21, Wozniak ise 26 yaşındadır. İkili 1977'de ilk cihazlarını üretmeyi başarır. Apple I ismiyle satışa çıkan cihaz, ilk kişisel bilgisayarlardan biridir ve basit bir donanıma sahiptir. Fiyatı ise 666 ABD dolarıdır. Elma (Apple) adıyla 666 rakamı birleşince, Apple'ın satanizmle ilgili bir örgüt olduğunu sanan insanlar bile olmuştur.
Yaklaşık 200 adet üretilen Apple I fazla ilgi çekmez. Buna rağmen şirkete gelen yeni yatırımcıların da desteğiyle Apple II piyasaya çıkar. Yeni cihaz, Apple Computer'ı dünyanın en büyük şirketlerinden biri haline getiren yükselişin ilk adımıdır.
Apple II, ev tipi bilgisayar piyasasında önemli bir yer elde eder ve Aralık 1980’de halka açılır. Jobs, 1, 2, 3 şeklinde devam eden serileri sevdiği için, 3. bilgisayara da Apple III adı verilir. Ancak bu cihaz tam bir fiyasko olur ve stabil çalışmadığı için piyasadan toplatılır. Bu süreçte Apple’ın rakipleri Microsoft ve IBM büyümeye devam eder.
Şekerli su satmak mı, dünyayı değiştirmek mi?
Şirketin büyümesi için güçlü bir yönetici arayışına girilir. 1983 yılında Jobs, Pepsi-Cola şirketinin o dönem CEO'su olan John Sculley'e “Ömrünün sonuna kadar şekerli su mu satmak istersin, yoksa dünyayı değiştirmek mi?” diye sorar ve John Sculley, Apple'ın yeni CEO'su olur.
1984’te ilk kez grafiksel kullanıcı arayüzü olan bir bilgisayar görücüye çıkar: Macintosh. Bu özellik, kullanıcılara fare, klavye gibi araçlar ile bilgisayarı kontrol edebilme olanağı sağlar. Böylece komut satırı kodlarını ezberlemek tarihe karışır. Macintosh'un başarısı üzerine Apple, Apple I-II-III serisinden vazgeçer ve Mac serisine başlar.
Ani ayrılık kararı ve yeni şirket
Jobs daha sonra John Sculley ile ciddi bir tartışma yaşar. Jobs, Macintosh’un fiyatını düşürmek ve reklam bütçesinin büyük bir bölümünü de Apple 2’den Mac’e kaydırmak ister. Fakat Sculley bu teklifi reddeder. Beklenen satış düzeyinin yakalanmamış olmasına Macintosh’un fiyatının değil, başarısız yazılımın neden olduğunu söyler. Daha sonra ikilinin araları bozulur ve Jobs, Apple’dan ayrılır.
Ayrılığın ardından Jobs yeni bir bilgisayar şirketi kurar. NeXT Bilgisayar adını verdiği şirket, gelişmiş bir teknolojiye sahiptir fakat evde kullanım için uygun değildir. Şirket pek tanınır olmasa da, Tim Berners-Lee özgün World Wide Web sistemini CERN'de bir NeXT bilgisayarında geliştirir. (Görsel: Steve Jobs 1988'de, NeXT Computer firmasını tanıtıyor.)
Jobs daha sonra, 1986’da Pixar Stüdyolarını satın alır ve çalışanların yarısını işten çıkarır. Pixar, Cars ve Toy Story gibi beyaz perdeye damga vuran animasyon filmlerinde kullandığı yeni grafik tekniği ile pazarın seyrini değiştirir.
Apple’ın geçici CEO’su
1996 yılında Apple şirketi, Jobs'u kurmuş olduğu şirkete geri getirmek için NeXT Bilgisayar’ı 429 milyon dolar karşılığında satın alır ve Steve Apple’ın geçici CEO’su olur. Steve, geçici de olsa, kendi kurduğu şirketin başına geçmiştir.
NeXT'in birçok teknolojisi Apple ürünlerinde kullanılmaya başlanır. Böylece Apple yeniden yükselmeye başlar. Jobs'un yönetiminde Apple, iMac'i piyasaya sunar ve satışlar inanılmaz bir şekilde artar. O günden bugüne çıkarılan tüm ürünler, çarpıcı tasarımları ve doğru oluşturulan marka algısı sayesinde şirkete büyük kazanç sağlar.
Bir ürünü zamanında sunmanın önemi
Jobs şirketin ürün yelpazesini genişletmeye devam eder. iPod taşınabilir müzik çalarının piyasaya sunulmasıyla birlikte, iTunes online müzik dükkanı açılarak, kişisel elektronik ürünler ve çevrim içi müzik piyasasına giriş yapılır. Dijital ortamda müzik satışını korsanlık olarak gören ve buna yatırım yapmayan şirketler bu açılımı yakalayamaz. Jobs’un bu girişimi, bir ürünün zamanında sunulmasının, yenilikçilik ve sıra dışı tasarımlar kadar önemli olduğunu göstermiştir.
Jobs, Apple'da yılda 1 dolar karşılığında senelerce çalışır ve Guinness Dünya Rekorları Kitabı’na "En Düşük Maaşlı CEO" olarak adını yazdırır. Şirket kazanmaya başladığında geçici CEO olan titri, CEO olarak değiştirilir.
Bir süre sonra Jobs, pankreas kanseri olduğunu öğrenir ve 2004'te kanser tedavi görmeye başlar. 2009 yılında kendisine karaciğer nakli yapılsa da, sağlık durumu iyiye gitmez. 25 Ağustos 2011’de hastalığı nedeniyle Apple'daki görevinden ayrılır ve yerini Tim Cook'a (solda) bırakır. Yaşamını yitirdiği 5 Ekim 2011 tarihine kadar ise yönetim kurulu başkanı olarak kalır.
Jobs'un kurduğu Apple sayesinde hayatımıza giren yeniliklerden bazıları: Renkli arayüz ve Mouse - Apple II Kişisel Bilgisayar - Lazer Yazıcı Teknolojisi - iPod - iTunes - iPhone - iMac - Mac Book Air - iPad - Apple Pay - Apple Watch.
