Büyük bir beynin, daha fazla zeka anlamına gelmediğini aslında hayvanlar dünyasına bakınca görürüz. Göreceli olarak çok büyük bir beyne bir sahip olsalar da hayvanlar insanın beyin yetisine asla yaklaşamıyorlar. Gerçi insanda zeka seviyesinin beyin hacmine bağlı olarak yükseldiğine dair kanıtlar var. Ama son bir araştırma bu bağlantının genelde abartıldığını söylüyor.
Viyana Üniversitesi’nden Jakob Pietschnig ve ekibi, 26.000 katılımcıyla gerçekleştirilen 86 araştırmanın sonucunu analiz etti. Bilim dünyası bu konu üzerinde 200 yılı aşkın bir süredir çalışıyor. Örneğin bazı araştırmacılar, daha fazla sinir hücresine sahip daha büyük bir beynin, daha karmaşık ve daha hızlı bilgi işlemeyi mümkün kıldığını varsayıyor. Diğer teoriler ise daha büyük bir beyin hacminin, insanların yaşa bağlı eksikliklerini telafi etmesini kolaylaştırdığına dayanıyor. Buna göre büyük bir beynin daha fazla rezervi vardır. Ancak bu teorilerin doğrulanabilmesi için, en azından etkinin gerçekte ne kadar büyük olduğunun kesin olarak bilinmesi gerekiyor. Bu da ancak sağlam temelli zeka testleri ve manyetik rezonans görüntüleme yöntemleri (MRI) kullanılarak, beynin tam olarak ölçülmesiyle mümkün olabilmekte.
Bu tür çalışmalarda beyin büyüklüğü ve zeka seviyesi arasındaki bağlantı tekrar tekrar gösterilebildi, ancak sonuçlardaki farklılıklar bazen çok büyüktü. Bu araştırmadan, araştırmaya farklı temel tahminlerden, farklı araştırma yöntemlerinden veya farklı istatistiksel değerlendirilmeden yararlanılmasıyla alakalı olabilir. Birkaç çalışmayı birleştiren önceki inceleme çalışmaları, beyin büyüklüğünün çoğu test sonucunun beklendiği aralıkta gözlemlenen zeka farklılıkların yüzde 6 ila 11’ini açıkladığını göstermişti. Pietschnig ve ekibinin çalışması daha önceki “meta araştırmalara” kıyasla daha fazla araştırmayı ve daha fazla katılımcıyı kapsıyor. Araştırmacılar daha büyük bir beynin ortalama olarak yüzde altı ila sekiz oranındaki farklılığı açıkladığını söylüyorlar. Genel olarak etki oldukça sağlam ama sonuca göre gücü küçük ila orta düzeydeydi. Ve araştırmacılar sadece bir zeka testinin sözel veya eylem kısmından elde edilen sonuçlara odaklandıklarında daha da küçülüyordu.
Nillgün Özbaşaran Dede
