Erkeklerde yaşam beklentisi daha kısa olmasına rağmen, bazı durumlarda kadınlardan daha uzun yaşama şansları var. Son bir araştırmaya göre bu konuda eğitim ve ilişki durumu önemli: Evli ve iyi eğitimli erkekler, bekar ve eğitimsiz kadınlara kıyasla daha uzun yaşıyorlar.
Erkeklerin kadınlardan daha az yaşadığı birçok kişi tarafından bilinmektedir. Bu durum geçmişti birçok araştırmayla da kanıtlanmıştı zaten. Bunun birçok nedeni var: Erkekler daha sağlıksız bir yaşam biçimi sürdürdükleri gibi bu konuda erkeklerin kan kök hücrelerindeki Y-kromozomu kaybı da etkili oluyor. Öte yandan finansal güvenlik gibi diğer faktörler de nüfusun ortalama yaşam beklentisi üzerinde etkili; mesela ekonomik durumu iyi olan insanlar, yoksul insanlara göre ortalama olarak daha uzun yaşıyorlar.
Bununla birlikte söz konusu yaşam beklentisi olduğu zaman, ortalama değerle farklı fenomenlerle sistematik olarak bozuluyor. Örneğin birçok ülkede kız bebekten çok erkek bebeğin ölmesi gibi... Sadece ortalama yaşam beklentisinin araştırılmasının yeterli olmadığını düşünen Jesus- Adrian Alvarez ekibiyle birlikte 1751 – 2020 arasındaki ölüm istatistiklerini analiz etti. Burada tüm kıtalardan 200 kadar halk grubuna ait veriler yer alıyordu.
Erkeklerin ortalama yaşam beklentisi ortalama olarak kadınlardan daha düşük. Ancak istisnalar da yok değil. Araştırmacıların inceledikleri ülkelerin tümünde erkeklerin 25 ila 50’si daha uzun yaşıyor. Yani buna göre erkekler kadınlardan daha kısa yaşıyor bilgisi, birçok durumda pek doğru sayılmaz. Hatta araştırmacılar, erkeklerin kadınlardan daha uzun yaşama şansının bazen yüzde elli daha yüksek olduğunu saptadılar. Bu durum özellikle de 1891 yılında İzlanda’da, 1950-1964 yılları arasında İran’da ve 1985 yılından önce Hindistan’da böyleymiş. Bilim insanları, ayrıca kadın ve erkeğin yaşam beklentisi arasındaki farkın kapanmaya başladığını da fark ettiler. Erkeklerdeki ortalama yaşam beklentisinin kadınlarınkine yaklaşmış olmasının nedeni, kadınlarda ortaya çıkan sağlık sorunlarının artması ve kadınların git gide daha sağlıksız bir yaşam biçimi sürmeleriyle ilgili.
ABD’deki verilerle araştırmacılar ayrıca eğitim ve ilişki durumunun da yaşam beklentisi üzerindeki etkisini incelediler. Üniversitesi mezunu erkekler, lisans eğitimi almayan kadınlara göre daha uzun yaşadıkları gibi evli erkekler de bekar kadınlara kıyasla daha uzun yaşıyorlar. Bu oran yüzde 52 ila yüzde 53 arasında değişiyor. Ama diğer birçok grupta kadın önde gidiyor. Mesela evli kadınların, evli erkeklere göre daha uzun yaşama şansları yüzde 61 civarında. Anlaşıldığı üzere evli erkekler daha az risk alıyorlar ve eşleriyle birlikte daha sağlıklı bir yaşam sürüyorlar diyor araştırmacılar. Aynı şey üniversite mezunu kişiler için de geçerli. Eğitimli insanlar bedenleri ve sağlıklarıyla daha fazla ilgileniyorlar.
Nilgün Özbaşaran Dede
