Özverili olmak çoğu insana çekici gelen bir özellik. Cömertliğin uzun süreli ilişki arayan insanların ilgisini çektiği önceden kanıtlanmıştı. Evet, başkalarına karşı cömert davranan insanların duygusal ilişkilerinde de aynı davranacağı düşüncesi anlaşılabilir bir yaklaşım. Ancak başka insanlara yardımcı olmak, yalnızca duygusal ilişkileri değil bütün insan ilişkilerini güçlendiriyor. Mantıken düşünürsek, özverili insanlar olmasaydı toplum kaosa sürüklenirdi.
Peki, bu özverili olma durumu nereden geliyor? Yüzyıllardır süren felsefi tartışmalara göre özverililik ya bir çaba sonucudur, ya da kendiliğinden oluşur. Yakın zamanda yapılan araştırmalar, beynimizin bizi dizginleyen belirli noktalarına değiniyor. Bu da özverili olmanın kendi kendine geliştiğini ortaya koyuyor. Vicdanınız bir yana, otobüste yerinizi bir başkasına vermek aslında beyninizi daha az yoran bir durum.
Son yapılan araştırmalarda kafatası içi manyetik uyarı (TMS) yönteminden yararlanılarak beynin prefrontal korteks denilen beyinlerin ön loblarındaki bazı bölümler incelendi. Bir deneyde de TMS yoluyla prefrontal korteksin fonksiyonu bozularak bu bölgenin etkisi olmadan insanların cömertlik seviyelerinde ne gibi değişiklikler yaşandığı gözlemlendi.
Cömertlikle ilgili beyin bölgesi
Beynin en son olgunlaşan bölümü olan prefrontal korteksin kışkırtmalara karşı koyma ve oldukça zorlu kararlar almada bizlere yardımcı olduğu önceden bilinmekteydi. Ancak bu araştırma, beynin bu bölümünün cömertlik konusundaki rolünü ortaya çıkartma konusunda önemli bulguları ortaya çıkarttı. Araştırma sonucunda prefrontal kortekse TMS ile müdahale edilmesi, insanların daha cömert davranmasına sebep oldu. Beynin bu bölümü, özverili dürtü kontrolünün yanı sıra cömertliğe yönelik bir kontrol vanası görevi görüyor. Başka bir deyişle dürtü kontrolünden sorumlu olan bu bölge, verici olmaya yönlendiriyor. Zira burada dürtü bencil olmak değil, bencil olmamaktır.
Hayırseverlik, insanların üzerine çaba sarf etmesi gereken bir özellik olarak görülür. Bağış yapmamız, yardımsever davranmamız, gönüllü işlere katılmamız gerektiği söylenir. Bu araştırma, bencilliğin özverililikten daha çaba gerektiren bir durum olduğunu ortaya koyuyor. Mantıken kendi başımızın çaresine bakmayı tercih etsek de derinlerden gelen bir empati dalgası bizi daha özverili olmaya itiyor. Christov-Moore’a göre bunun en etkileyici yanı ise özverililiğin “soyut ve mantıksal bir şey değil, son derece duygusal bir dürtü olması.”
Çeviri: Sevda Deniz Karali
Kaynak: http://www.scientificamerican.com/article/it-takes-effort-to-be-selfish/
