Toplumsal farkındalık yaratmak amacıyla 1 Aralık günü, 1988 yılından beri Dünya AIDS Günü olarak kabul edildi. Küresel sağlık kampanyası olan Dünya AIDS Günü’nün 30. yılında Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği slogan “Durumunu Bil” olarak tanımlandı.
İlk tanımlandığı 1980’li yıllardan günümüze, din, dil, ırk, cinsiyet ve ülke ayrımı yapmadan hızla yayılmakta ve ülke ekonomilerine büyük yük getiren HIV /AIDS için henüz etkili bir aşı yok. En etkili mücadele yolu ise virüsün bulaşma yollarını bilmek ve önlem almak.
Dünyada durum nedir?
2017 yılı sonu itibariyle yaklaşık 36.7 milyon HIV ile yaşayan insan olduğu, bunlardan 21.7 milyonunun tedavi aldığı bildiriliyor. İnfekte olan 35.1 milyon erişkinin 18.2 milyonu kadın, 1.8 milyonu ise 15 yaş altı çocuklar. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2017 yılında 940.000 kişi HIV/AIDS nedeniyle yaşamını yitirdi. UNAIDS 2017 verilerine göre Orta Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Orta Asya’da yeni infeksiyon sayısı hızla artıyor. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi [European Center for Disease Prevention and Control (ECDC)], HIV taşıyıcılarının olabildiğince erken saptanmasının teşvik edilmesini ve bunu sağlayıcı düzenlemelerin yapılmasını öneriyor.
2030 yılına kadar tüm dünyanın sorunu olan AIDS salgının kontrol altına alınması ve hatta sonlandırılması hedefleniyor. Salgının önlenebilmesi için, erken tanı ve tedavi en önemli etken. Erken tanı ve erken tedavi, ölüm oranlarını azaltıyor, yaşam beklentisini uzatıyor ve bulaşma oranını etkin bir biçimde düşürerek HIV epidemisinin seyrini ve HIV’i önlemeye yönelik çabaları olumlu etkiliyor.
Günlük yaşama devam etmek çok önemli
Bunun yanı sıra, HIV ile infekte olmanın bir kusur olarak algılanmasına bağlı damgalanma ve dışlanmanın önlenmesi ve farkındalığın artırılması için girişimlerde bulunmak gerekiyor. 1996 yılından beri bu girişimler sayesinde HIV infeksiyonları %47 oranında azaldı.
Unutmayın, HIV/AIDS el sıkışmakla bulaşmaz.
Ülkemizde durum nedir?
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de HIV/AIDS’in yayılımının sınırlandırılması, hatta durdurulması, öncelikle toplumun bulaşma ve korunma yolları konusunda farkındalığının artırılmasıyla mümkün olacak. Son yıllarda bildirilen HIV/AIDS’li sayılarındaki artış, bu konuda farkındalığın artırılmasına yönelik çabaların güçlendirilmesi ve ulusal stratejilerin bu eğilimi tersine çevirecek önlemlerin zamanında ve etkin bir biçimde alınmasını sağlayacak doğrultuda gözden geçirilmesi zorunluluğuna işaret ediyor.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı verilerine göre, ilk vakanın görüldüğü 1985 yılından 31 Aralık 2017 tarihine kadar toplam 17.884 vaka bildirildi (15 Mart 2018 tarihi itibari ile doğrulama testi pozitif sonuçlanarak bildirimi yapılan vakaları içermektedir). Ülkemizde HIV epidemisine yönelik veriler incelendiğinde kayıt altına alınmış HIV ile yaşayan birey sayısının hızla artmakta olduğu görülüyor. Bununla birlikte gerçek infekte kişi sayısı ile ilgili şu an için kesin bir tahmin yapma olanağı yok.
HIV/AIDS’le mücadelede en önemli araçlardan biri farkındalık ve kendi durumunu bilmek.
Bulaşma yolları, korunma konularında bilgilenmenin yanı sıra yeni infekte olan kişilerin erken dönemde tanı konarak tedavi altına alınmaları ve başkalarına bulaştırmama konusunda eğitilmeleri infeksiyonun yayılmasının önlenmesinde büyük bir katkı sağlıyor.
KLIMUD https://www.klimud.org/
KLIMIK https://www.klimik.org.tr/
