Yeni yılın ilk günleri… Pek de keyifli geçmeyen çalkantılara, savaşlarla dolu 2024’ü geride bırakıp bırak daha umutla 2025’e başlamaya ne dersiniz?
Bu yıl bilim dünyasında önemli gelişmeler bekleniyor. Bir önceki yılın dönüştürücü yeniliklerinin izinden giden bilim insanları, bu yıl daha cesur adımlar atmaya hazırlanıyor. Alzheimer gibi tedavisi henüz bulunmamış bazı hastalıklar için geliştirilen ilaçlar, uzayın gizemlerine ışık tutacak projeler, iklim değişikliği politikalarında atılacak kararlı adımlar parlak bir geleceğin bizleri beklediğinin sinyallerini veriyor. Çeşitli bilim dergilerinin öngörülerinden derlediğimiz geleceğe ilişkin bilimsel olaylar. Reyhan Oksay hazırladı ve özetledi.
Tıbbın yeni anahtar sözcükleri
Biyolojik ve tıbbi bilimler ciddi bir dönüşümün arifesinde. Yapay zekanın hayatımıza daha fazla girmesiyle artık biyoteknolojik yedek parçalar diyebileceğimiz kollar, bacaklar, organlar üretilmeye ve işlevsellik kazandırılmaya çalışıldığı gibi, başta onkoloji olmak üzere bazı disiplinlerde tedavilerin de kişiye özgü olacağı bekleniyor.
Geldiğimiz noktada tıbbın anahtar kelimeleri “robotik, biyoteknoloji, rejeneratif tıp, transplant cerrahisi, büyük veri ve biyoinformatik” gibi kelimeler olacaksa böyle bir dünyada birinci basamak sağlık hizmetlerinin insan gücünden robot gücüne doğru devrimsel bir gelişme göstereceğini düşünmek de gerçekçi. İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Engin Ulukaya’nın yazısı önemli.
Uçan arabalar, çığır açan sodyum piller karbondioksiti yenilenebilir plastiğe dönüştüren siyanobakteriler ve diğerleri… Batuhan Sarıcan’ın Yüksek Teknoloji sayfasında.
Poker oyuncularından, kripto krallarına ve girişimcilere sermaye sağlayan milyarderlere uzanan benzer kafa yapısındaki insanları içeren ve giderek gelişen bir ekosistem var. Peki bunlarla, bedensel riskleri göze alan astronot, dalgıç, futbolcu gibi kişilerin ortak noktaları olduğunu biliyor muydunuz? Riski sevenlerin 13 ortak özelliğini Rita Urgan derledi.
Ali Akurgal ‘Ne yapmalıyız?’ başlıklı yazısında “Uzaya gitmeyi bırakıp uzaya gidecek araç yapmalıyız. Bu iş için çok ileri düzeyde metal alaşımı ve metal işleme teknolojileri gerek…” diyor.
Kalabalık yalnızlık
Dünyada “beyin çürümesi”, “b.ktanlaştırma”, “manifesto”, “kutuplaşma”, “kendine güvenen (brat)”, “ağırbaşlı (demure)”. Türkiye’de “kalabalık yalnızlık”. Bunlar 2024 için çeşitli ülkelerde ve Türkiye’de seçilmiş yılın kelimeleri. Sadece bu kelimelerin çağrıştırdıklarından bir değerlendirme yapmak gerekse hakkında ne söylenebilir? Tanol Türkoğlu’ndan… Bu hafta Türkoğlu’nun Dijitalem’i çok ilginç.
10 yıl önce Boğaziçi Üniversitesi dünyada belli kriterlere göre ilk 100, ilk 200 içindeyken, şimdi ilk 500 içinde bile değil. Üniversite ağır tonajlı bir gemiye benzediğinden yavaşlaması bile ağır ağır; ama düzelmesi için henüz ümit yok. Lale Akarun 4 yıl sonra üniversitenin geldiği noktayı özetliyor.
Bilim nasıl var, nasıl yok? Türkiye’de bilim insanı, bilimsel çalışma var, ama Türkiye’de bilim var mı, sorusunun yanıtı bu değil. Halk yaşamını bilim verileriyle aydınlatıyor, bilim insanına (prof.’a değil) saygı duyuyor mu? Geleceğin bilime ve teknolojiye dayalı olduğunun bilincine içselleştirmiş mi? Hükümetler bilime, bilim insanına, üniversiteye umulan ilgiyi ve saygıyı gösteriyor mu? Üniversite bilim mi üretiyoruz, diplomalı mı? Doğan Kuban’ın 2013 tarihli eski ama eskimeyen bir yazısı daha.
Deniz salyası (müsilaj) geri mi döndü?
Ölçümlerle, bilimsel verilerle konuşalım… Alınacak acil tedbirler belli: Arıtılmamış bir litre su bile bu denize verilmeyecek, kıyılar beton ormanlarıyla doldurulmayacak, balıkçılık sınırlandırılacak ve iyi korunan koruma alanları oluşturulacak. Reçete hazır. Prof. Dr. Bayram Öztürk’ün yazısı.
Açık hava reklamcılığının yeni yüzü: Yapay zeka ile yaratıcılık buluştuğunda neler olduğunu kent merkezlerinde giydirilmiş binalarda, panolarda görüyoruz… İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Onur Salkım’ın yazısı son derece ilginç.
Kalamar kemiği ile mikroplastik temizliği… Yeni keşfedilen devasa bir galaksi oburu… Çinliler'in Tesla’dan önce insansı robot üretimine başlamaları… Nilgün Özbaşaran Dede’nin araştırma gündeminde. Teknovitrin’i de unutmayın tabii.
Güvercinlerin büyüleyici becerileri
Parklarda ve meydanlarda salına salına yürüyen, memeli olmamalarına karşın bir tür süt üreten ve olağanüstü yön bulma becerilerinden ötürü bir zamanlar postacılık görevini üstlenmeleriyle bilinen güvercinler çok sayıda başka büyüleyici özelliklere de sahipler. Hayvanlar Dünyası’nda.
Lif içeriği yüksek besinlerin önemi Bilim ve Beslenme’de.
Sabah nasıl uyanırsanız daha iyi hissedersiniz? Meraklı Çocuk’ta Mercan Bursalı hazırladı.
Atatürk Çiçeğinin ilk olarak Aztekler tarafından yetiştirildiğini biliyor musunuz? Bilgi Küpü’nde.
Youtube kanalımızda 2 önemli söyleşi
HBT’nin canlı bilim yayın kanalında biri Tanol Türkoğlu diğer Prof. Cem Say ile gerçekleştirdiğimiz iki ilginç ve önemli söyleşimiz daha var. Orhan Bursalı’nın yaptığı söyleşilerde Tanol Türkoğlu ile yılın sözcükleri “B.ktanlaşma” ve “Beyin Çürümesi” ve diğerleri üzerine keyifli bir sohbet var. Bugünkü yazısında da Türkoğlu bu konuyu sürdürüyor. Cem Say ile geçen hafta açıklanan Kuantum Bilgisayarı ile yeni bir döneme giriliyor mu sorusunu, yapabileceklerini ve bugün kullandığımız tüm şifreleri kırıp kırmayacağını tartıştık. Yeniden banka kuyruklarına mı gireceğiz?
Lütfen izleyin, paylaşın ve kanala abone olun. Geleceğimiz için. Bu kanalı daha çeşitlendireceğiz.
***
Yeni yılın ilk sayısı gelecek yıllarda da sürsün istiyoruz. Bilimde ve bizde kalın, HBT dijital versiyonunun 24 sayfa olduğunu unutmayın.
Mutlu yıllar dileklerimiz ve sevgilerimizle.
***
150 ÇYDD bursiyerine dijital dergi abonelik desteği kampanyası sürüyor
Bazı ÇYDD üye ve gönüllülerinden gelen öneri üzerine başlattığımız "Öğrencilere Hediye Dijital Dergi Aboneliği" kampanyası sürüyor. Çanakkale şubesinin başlattığı ve Niğde şubesinin de katıldığı kampanyaya şimdi de Sinop, Balıkesir, Akşehir, Mersin ve Ereğli şubelerinden talepler geliyor!
Dergimizi düzenli izlemenin; gençlerin eğitimine, bilimsel odaklı düşünmelerine önemli bir katkı olacağını düşünüyoruz. Çağrımıza yanıt veren ve birer, ikişer ve üçer dergi ile kampanyaya katılan okurlarımıza çok teşekkür ederiz. Henüz yeterli desteği sağlayabilmiş değiliz, bu nedenle siz okurlarımıza gençlere dijital abonelik hediye etme çağrısı yapıyoruz.
Bu gençlere hediye kampanyası kapsamında, 1 yıllık aboneliği 900 TL'ye indiriyoruz.
Okurlarımız info@herkesebilimteknoloji.com adresine "Çağdaşlı gençlere dijital abonelik desteği" açıklaması ile mesaj gönderip kaç öğrenciyi desteklemek istediklerini belirtebilirler.
İlgi ve desteğiniz için teşekkür ederiz.
Hesap no:
HBT Yayıncılık Tic. Ltd. Şti
Odea Bank Bebek şubesi
IBAN: TR12 0014 6000 0013 9485 6000 01
