En eski spiral galaksi keşfedildi

Fizik ve Uzay Son Dakika Bilim
En eski spiral galaksi keşfedildi

Bugüne dek bilinen tüm galaksilerin yüzde 70’i kadarı spiral galaksidir. Bunlara Samanyolu’muz ve komşu galaksimiz Andromeda’da dahildir. Spiral galaksilerin merkezinde yoğun yıldızlı bir şişkinlik vardır ve buradan dönen bir yıldız diski uzanır. Diskin içindeki yıldızlar rastlantısal bir dağılım göstermek yerine birkaç spiral biçimindeki kolda yoğunlaşmıştır. Fakat bu galaksi tipinin ilk temsilcileri hala bilinmiyordu.

Yeni keşfedilen BRI 1335-0417 galaksisi şimdi bu konuda açıklık getirdi. Söz konusu galaksi Tokyo Ulusal Astronomi Gözlemevi’nde görevli astronomlar Takafumi Tsukui ve Satoru Iguchi tarafından bulundu. Astronomlar Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) verilerinde eski spiral galaksileriyle ilgili bilgileri gözden geçirirken, aradıklarını etkin yıldız galaksisi BRI 1335-0417’de bulduar. Bu galaksi gerçi optik dalga alanında yoğun toz bulutlarıyla kaplı, fakat radyo dalgalarının spektrografik analizleri büyüklüğü, yıldız sayısı ve dahili yapıları hakkında bilgi veriyor. Buna göre galaksi sadece merkezi bir kütle yoğunluğu göstermek yerine iki spiral kollu, dönen bir yıldız diskine de sahip. Bu kollar uzaya doğru en az 15.000 ışık yılı kadar uzanıyorlar. İlginç olan spiral galaksinin 12,4 milyar yıl kadar bizden uzak olduğu. Yani ilk patlamadan sadece 1,4 milyar yıl sonra ve kozmik yıldız oluşumunun zirve yaptığı zamandan önce gelişmiş. BRI 1335 – 0417 en eski spiral galaksi olma özelliğini taşıyor.

Veriler galaksinin göreceli olarak büyük olduğunu ve günümüzde Samanyolu’nda olduğu kadar çok yıldız kütlesi olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte bu eski galaksinin ne şekilde geliştiği ve spiral biçimine nasıl kavuştuğu bilinmiyor henüz. Tahminlere göre geçmişteki bir çarpışma ya da diğer küçük bir galaksiyle karşılaşma sonunda spiral biçimine kavuşmuş olabilir. Araştırmacılar bundan sonraki çalışmalarla, bu en eski spiral galaksinin kaderiyle ilgili yeni bilgiler edinebilmeyi ummuyorlar.


Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak