Satürn’ün uydusu Enceladus’ta neler oluyor?

Fizik ve Uzay Öne Çıkanlar
Satürn’ün uydusu Enceladus’ta neler oluyor?

NASA, Satürn'ün doğal uydusu olan ve yüzeyi buzla kaplı olan Enceladus'ta hidrotermal bacalar keşfedildiğini ve yaşam olabileceğine dair veriler elde edildiğini duyurdu.

Güneş'e olan uzaklığı 1.4 milyar km olan Satürn'ün uydusu Enceladus'un yüzeyi buzla kaplı; çünkü Güneş'in ışık ve ısısından faydalanamıyor. Dünya gibi Güneş'e yakın olsaydı (140 milyon km), yüzeyi buz yerine suyla, yani okyanusla kaplı olabilirdi.


1997 yılında fırlatılan ve 2004'te görev yerine varan Cassini, bir yıl sonra Enceladus'un güney kutbuna ait ilk yakın görüntüleri kaydetti. 2005'te uydunun çok yakınından geçen Cassini'nin kaydettiği verileri inceleyen bilim insanları, bölgede muazzam büyüklükte bir su buharı bulutu tespit ettiler. Uydu yüzeyindeki tektonik hareketlerin izini de süren Cassini, 2008'de buharın hidrojen molekülleri, buz partikülleri ve sair uçucu gazlar içeren bir karışım olduğunu saptadı. Bulgular, okyanus tabanında gaz pompalayan bir hareketi akla getirmişti. Hidrojeni açığa çıkaran bu hareketin magmadan kaynaklandığı düşünülüyor.

Hidrotermal bacalar

Dünya'da tektonik hareketler sonucu ortaya çıkan hidrotermal bacalara okyanus tabanlarında sıkça rastlanıyor. Okyanus tabanlarındaki kırıklardan içeri giren su, magma ile buluşunca etkileşime giriyor ve oluşan basınç suyu yüzeye itiyor, yani püskürtüyor. Bu sıcaklıkla beraber bir enerji ve bu enerjinin çevresinde de mikroorganizmalar oluşuyor. Bu mikroorganizmalar hidrotermal bacalardan oluşan enerji ile yaşıyorlar. İlginç olan nokta, güneş enerjisine ihtiyaç duymadan yaşayabiliyor olmaları.

Neden önemli?

Dolayısıyla, bu bacaların çevresinde böyle bir yaşam varsa, Enceladus'un hidrotermal bacalarında da buna benzer bir yaşam oluşmuş olabilir mi? Yaşamı destekleyen bir enerjinin varlığından söz edilebilir mi? Yaşam hidrotermallerden mi başlıyor?

Su, birçok yerde var, sadece Dünya'ya ait bir özellik değil. Neredeyse bütün yıldızlar doğum sürecindeyken su püskürtüyorlar. Enceladus gibi, başka bir uydu ya da gezegende bu bacaların bulunması yaşam ile direkt olarak ilişkilendirilmiyor olsa da, olasılık her zaman var. Cassini'nin kaydettiği bulgular ve ölçümler, daha ileri araştırmalar yapılması için önemli. Belki de ileri araştırmalar sayesinde suyu yaşam ile ilişkilendirmek mümkün olacak.


Satürn ve uydularını 13 yıldır inceleyen Cassini,
15 Eylül 2017'de görevini tamamlayacak.

Enceladus'a düşüp olası bir yaşamı etkilememesi için Satürn'ün atmosferinde yanması planlanıyor.