Türkiye’de ilk Yüksek Enerji Fiziği Merkezi Bilgi’de açıldı

Fizik ve Uzay Teknoyaşam
Türkiye’de ilk Yüksek Enerji Fiziği Merkezi Bilgi’de açıldı

CERN-ATLAS Deneyi Ulusal Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, Türkiye’nin bilim ve teknoloji vizyonunda köklü bir değişimin yaratılması için yüksek enerji fiziğine daha fazla yatırım yapılmasını gerekli görüyor. Bu bağlamda Bilgi Üniversitesi’nde kurulan Türkiye’nin ilk Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi, uzman insan gücü yetiştirilmesine ve yüksek enerji fiziği alanında sağlam bir altyapı oluşumuna katkı sağlayacak.

Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı ve bilimsel keşif merkezi  CERN’deki ATLAS Deneyi’nin ulusal proje yürütücülüğünü İstanbul Bilgi Üniversitesi üstlendi. Üniversite ayrıca bir diğer önemli çalışma olan CAST Deneyi’ne de Türkiye’den katılan tek üniversite oldu. Aynı zamanda Türkiye’nin ilk “Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi”ni hayata geçirdi.

Merkezin yöneticiliğini ve CERN-ATLAS Deneyi Ulusal koordinatörlüğünü yürüten Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, Türkiye’deki şemsiye proje altında yürütülen çalışmalarla CERN arasındaki eş güdümü sağlayacak. Ayrıca, proje bünyesindeki çalışmalar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından desteklenecek.


Çetin, konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Türkiye’nin geçen yıl Mayıs ayında CERN asosiye üyesi olmasının ardından teknoloji transferi ve endüstri ile işbirliğine yönelik yürütülen çalışmalara da büyük katkı vermeye başladık. Bu sayede temel araştırmaların tetiklediği yenilik ve teknolojik gelişmelerden endüstrimizin ve dolayısıyla ekonomimizin azami seviyede faydalanmasını hedefliyoruz” dedi.

Öncelikli hedefi yüksek enerji fiziği alanında bilimsel araştırmalar yapmak olan Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde, uzman insan gücü yetiştirilmesi ve güçlü bir araştırma ekibi ile ülkemizde yüksek enerji fiziği alanında altyapı oluşumuna katkı sağlanması amaçlanıyor.

Evrende bulunması gereken maddelerin yalnızca % 5’inin hesaplanabildiğini belirten Çetin, CERN gibi parçacık hızlandırıcılarının bu alanda çok önemli bir rol üstlendiğini, geleceğin temel biliminin ve teknolojilerinin bu buluşların üzerine kurulacağını ileri sürüyor.

Çetin, Türkiye’nin CERN’e üyeliği ile ilgili süreci şöyle açıklıyor: “Türkiye şu anda CERN’e tam üye değil; asosiye üye… Bu da projeden tam üyelerin yararlandığı gibi yararlanmamızın önünü kesiyor. Çünkü CERN’in açtığı ihalelere ancak sınırlı sayıda girebiliyoruz. Hedefimiz tam üyelik olmalı. Ancak o zaman sanayimiz bu ortalıktan yarar sağlayabilir. Unutmamalıyız ki pek çok üye ülke ödediklerinin onlarca katını çıkartmış bulunuyor. Geleceğin bilim dalı bence yüksek enerji fiziği.”

Önemli etkinlikler

BİLGİ, önümüzdeki dönemde yüksek enerji fiziği alanında önemli etkinliklere de ev sahipliği yapacak.

-30 yılı aşkın süredir çeşitli ülkelerde gerçekleştirilen ve parçacık fiziği konusunda eğitimler veren CERN Hızlandırıcı Okulu, bu yıl Eylül ayında Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenecek. Yıl boyunca eğitim verilecek okulun eğitim programlarına, bu alan çalışmalar yürüten fizikçiler ve mühendislerin yanı sıra lisansüstü öğrenciler de katılabilecek.

-2017 yılında tamamı CERN tarafından hazırlanan “CERN Bilimi Hızlandırma Sergisi” (CERN Accelerating Science) adlı interaktif sergi ilk kez İstanbul’a getirilecek. Evrenin yapısı ile ilgili merak ve ilham oluşturmak amacıyla hayata geçirilen sergi, Mart - Haziran 2017 tarihleri arasında Santral İstanbul Kampüsü’nde düzenlenecek. Ziyaretçileri Büyük Patlama zaman tünelinde ilginç bir yolculuğa çıkartacak sergi CERN’de yürütülen çalışmalar ve evrenin sırları hakkında merak edilen soruların cevaplarını içerecek.

-16-17 Nisan 2016 tarihlerinde Bilgi Üniversitesi Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yapılacak olan İstanbul Yüksek Enerji Fiziği Çalıştayı’nda (YEFİST) yüksek enerji ve parçacık fiziğinde güncel araştırmalar yapan araştırmacıların katılımıyla deneysel ve kuramsal parçacık fiziğindeki güncel gelişmeler ele alınacak.

-Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi ile TOBB-CERN Sanayi İrtibat Ofisi’nin işbirliği ile 30 Mayıs 2016 tarihinde santralistanbul kampüsünde yapılacak olan zirveye CERN Bilgi Transfer Ofisi direktörü katılarak CERN’de edinilen bilgi ve geliştirilen teknolojilerin endüstriye transferi hakkında detaylı bilgi verecek. Zirve Türkiye genelindeki Teknoloji Transfer Ofisleri ile İstanbul’daki firmaların katılımına açık olacak.

Reyhan Oksay