Yüksek ateş, eklem ağrıları ve öksürük; çevremizde çok sayıda grip hastası var. Özellikle de soğuk geçen Ocak ve Mart aylarında grip virüsleri insanlara kolayca bulaşabiliyor. Tüm grip hastalıklarının yarısından fazlası bu dönemde ortaya çıkıyor. Peki ama neden? Kış aylarında kapalı mekanlarda daha fazla vakit geçiriyoruz; bu da bulaş riskini arttırıyor.
Öte yandan virüsler soğuk burunda daha iyi çoğalabiliyorlar. Çünkü düşük sıcaklıklar bağışıklık yanıtımızı zayıflatıyorlar. Soğuk dışında başka çevre faktörlerinin de grip riskinde etkili olup olmadığını öğrenmek isteyen Alman bilim insanları, dört milyon kişiyi kapsayan ve 2010-2108 arasındaki yılları kapsayan bir kohort araştırması gerçekleştirdiler. Araştırmacılar bu zaman zarfında sıcaklık, yağış, UV-ışını ve ince toz yoğunluğu gibi çeşitli çevre koşullarının, grip vakalarıyla bağlantısını analiz ettiler. Sonuçlara göre soğuk hava gerçekten de gribin en büyük risk faktörü ama bunu hemen ardından ince toz yoğunluğu takip ediyor. En yüksek ince toz yoğunluğunun ölçüldüğü bölgelerde grip riski iki misli fazla.
Araştırmada incelenen vakalarda, ince toza bağlı grip oranı 100.000 kişiden 300-500 arasında değişiyor. İnce toz partikülleri iltihap reaksiyonlarını harekete geçirerek solunum yollarında kronik hasarlara yol açarak enfeksiyonu tetikleyebiliyorlar. Bu etkinin ortaya çıkabilmesi için de bütün bir anayolun üzerinde bulunmak zorunda değiliz, nitekim iç mekanlarda da ısınma, yemek pişirme ve lazer yazıcı kullanım gibi etkinliklere ince toz ortaya çıkıyor. Dahası açık havadaki ince toz, virüs partiküllerini stabilize edebiliyor. Virüsler böylece toz partiküllerine ve havada asılı parçacıklara yapışıyorlar. Bu da onları UV ışığına karşı daha dirençli hale getirmekte. Oysa UV ışını normalde virüsleri etkisiz hale getirmektedir. Soğuk hava ve ince toz yoğunluğu dışında yağış miktarı da orta dereceli bir risk faktörü. Yağışlı havalar 100.000 vakadan 200’ünde sorumlu oluyorlar.
Nilgün Özbaşaran Dede
