Grönland’daki erime yakında durdurulamayacak hale gelecek

Gezegenimiz Öne Çıkanlar
Grönland’daki erime yakında durdurulamayacak hale gelecek

Potsdam İklim Araştırmaları Enstitüsü’nden (PIK) yapılan açıklamaya göre, artan sıcaklıklardın dolayı orta-batı bölgelerinde istikrarsızlık başladı bile. ‘Erime bu durumda sınırlı küresel ısınmayla bile ilerleyebilir’ diyor araştırmacılar. Grönland’daki buz tabakasının erimesi şu şekilde gerçekleşiyor: Sıcaklık artışı erimeye yol açıyor ve bu şekilde buz tabakasının yüksekliği azalıyor.

Bir buzdağının üst kısmı soğuk alt kısmı ise daha az soğuktur. Yani buz tabakasının üst kısmı eridiğinde, daha sıcak olan çevre sıcaklığına doğru ilerler; bu da erimeyi ve azalmayı tetikler. Uzun bir süredir bilinen bu mekanizma, orta-batı Grönland buzundaki istikrarsızlığın başlıca sorumlusu olarak tahmin ediliyordu.  Fakat bunun dışında diğer bazı faktörlerin de etkili olup olmadığını kesin olarak bilinmiyordu.

Araştırmacılar Niklas Boers ve Martin Rypdal, hava istasyonlarındaki deniz seviyesi sıcaklıkları, orta-batı Grönland’daki erime yoğunluğunu gösteren buz karot örneklerini ve bunlarla ilgili bilgisayar simülasyonlarından yararlandılar. Bu şekilde buz tabakasındaki yüksekliklerde rahatsız edici erken uyarı işaretleri buldular. Enstitünün daha önceki model sonuçlarına göre, Grönland buz tabakasındaki erimede, küresel ortalama sıcaklığın kritik eşik değeri olan sanayi öncesi ortalama seviyesinden 0,8 ila 3,2 derecelik bir artış artık kaçınılmaz. Bu sınır aşıldığında ise birkaç yüz veya bin yıl içinde tamamen erimiş olabilir;  bu da küresel deniz seviyesinin 7 metre kadar yükselmesine ve Avrupa ve Kuzey Amerika’daki nispi sıcaklıktan sorumlu olan Atlantik meridyen devri sirkülasyonunun (AMOC) da çökmesine yol açabilir.


Ancak erimeyi hızlandıran birçok faktör dışında Grönland’daki buz tabakasını orta yükseklikte istikrara kavuşturacak olan unsurlar da var. Her şeyden önce akümülasyonla bu mümkün. Bu yüzden olumlu ve olumsuz mekanizmalar arasındaki etkileşimi daha iyi anlamaya çalışarak, buz tabakasının istikrarı ve geleceği hakkında tahminler yapabiliriz diyor araştırmacılar. Son araştırma en azından Grönland buz tabakasının orta-batı kısmının tehlike altında olduğunu göstermesi açısından önem taşıyor.

Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak