Hayatımızın neredeyse her alanına giren robotlar, çocuklar için öğretmenlik görevini bile üstlenmeye başladı. Bu durum tartışmaları da beraberinde getiriyor.
En sevdiğiniz veya sevmediğiniz öğretmeniniz kimdi onu bilmiyoruz ancak gelecekte onlardan birinin robot olması mümkün olmaya başladı. Araştırmacılar, sınıfta veya evde öğrenim gören çocuklar için öğretmen olarak görev yapan robotları test ediyor. Başka bir deyişle robotlar, hayatın diğer alanlarında olduğu gibi öğretmenlikte de iş gücü olarak insanların yerini almaya başlıyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) sosyal robotik ve insan-robot etkileşimi araştırmacısı Cynthia Breazeal ve ekibi, robotların öğrencilerin öğrenmesine nasıl yardımcı olabileceğini araştırıyor. Çocukların robotlara “özel bir ilgisi” olduğunu söyleyen Breazeal, adeta evcil hayvan gibi sevimli ve hatta kucaklanabilecek bazı robotlar üzerinde çalışıyor.
Söz konusu robotlar, yetişkinlerin haşır neşir olduğu kodlanmış cümlelerle kıt iletişim kurma yetisine sahip robotlar gibi değil. Belçika’daki Gent Üniversitesi’nden sosyal robot uzmanı Tony Belpaeme’nin de belirttiği gibi çocuklarla konuşabilecek, onları dinleyebilecek ve derin öğrenme sayesinde edindiği bazı bilgileri aktarabilecek, değerlendirebilecek sosyal robotlardan bahsediyoruz.
Olumlu ve olumsuz görüşler
Breazeal ve Belpaeme gibi araştırmacılar, robotlarla çocuklar arasındaki “sosyal” bağı güçlendirecek robotlar üzerine çalışıyor. Uzmanlar robotların eğitimde kullanımıyla ilgili büyük bir pazar oluştuğunu ancak bu durumun, büyük bir yutturmacayı da beraberinde getirdiğini söylüyorlar. Yine de araştırmalar, bazı robotların öğrencilerin yeni beceriler edinmeleri, disiplinli çalışma alışkanlığı edinmeleri ve öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirmelerine yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Bu robotlar aynı zamanda çocukların ikinci dil öğrenimi açısından da önem taşıyor. Örneğin Belpaeme, Avrupa’daki göçmen çocukların ikinci dil öğrenmelerine nasıl yardımcı olabileceğini araştırıyor. Bununla birlikte İngilizce konuşan robotların, Japonya’da 500 pilot sınıfa girmesi planlanıyor. Bu ve buna benzer birçok gelişme var.
Burada, robotlar insanların yerini mi alıyor sorusu akıllara geliyor olabilir. Hollanda'daki Tilburg Üniversitesi'nde sosyal robotik ve dil gelişimi araştırmacısı olan Paul Vogt, bu robotların insan öğretmenlerin yerine geçmediğini üstüne basa basa vurguluyor. Onların kalabalık sınıflarda öğrencilere birebir ilgi gösterebileceğini ve bu yanıyla onları birer yardımcı olarak nitelendirmenin daha doğru olacağını düşünüyor.
Robotların eğitimde kullanılmasının yüksek maliyete neden olacağı da düşünülürken bu konu üzerinde çalışan bazı bilim insanları ise düşünüldüğü kadar yüksek maliyetlerin söz konusu olmadığını vurguluyor. Sözgelişi, Yale Üniversitesi’nden Brian Scassellati ve meslektaşları, Keepon adlı bir eğitim robotunu 200 dolara mal ettiklerini söylüyor.
Robotların okul çalışmalarını daha eğlenceli veya ilgi çekici hale getirebileceği de konuşuluyor. Belpaeme, “Çocuklar öğrenmekten hoşlanıyorsa daha fazlasını da öğreneceklerdir. Bu kadar basit.” diyor. Wisconsin’deki Madison Üniversitesi’ndeki araştırmacıların, çocukların evde daha fazla okumasını desteklemek için geliştirdikleri Minnie isimli robot bunun bir göstergesi. Geçtiğimiz ağustos ayında Science Robotics’te duyurulan bu robot, çocuğun sesli bir şekilde okuduğu kitap hakkında yorumlar yapıyor ve hikayelere duygusal tepkiler gösteriyor. Bunun da çocuğun okuduğunu anlamasını destekleyen bir aktivite olduğu düşünülüyor.
Yapılan araştırmada, bir robot arkadaşla birlikte yüksek sesle okuyan daha fazla öğrenci, bu etkinliğin onları yalnız başına okumaya göre daha fazla okumaya ve okuduklarını anlamaya motive ettiğini söyledi.
Robotik uzmanı Bilge Mutlu ve öğrenme araştırmacısı Joseph Michaelis, 10 ile 12 yaş arası 24 öğrenciyle iki hafta boyunca Minnie yardımıyla okuma yaptı. Araştırma grubundaki çocuklar Minnie’ye okumanın “eğlenceli” ve “harika bir deneyim” olduğunu söyledi. Yedi öğrenci ise, okumak için daha fazla motive olduklarını söyledi.
Sonuç olarak robotlar gün geçtikçe hayatımızda daha fazla yer almaya başladı. Öyle ki geleceğimizin teminatı çocukların dünyasına bile sızmış durumdalar. Eğitim alanında kullanılan robotlar, çocukların çok aşamalı problem çözmesini ve temel matematik becerilerini kolayca öğrenmelerini sağlayabiliyor. Bununla da kalmıyor, yeni dil öğrenmelerini ve daha fazla kitap okumalarını, hatta okuduklarını daha iyi anlamalarını da sağlayabiliyor. Bunun en büyük nedeni olarak da robotların, çocuklara sevimli ve eğlenceli gelmesi gösteriliyor. Yani eğitimi eğlenceli hale getiren çalışma arkadaşı edinmiş oluyorlar. Ancak uzmanlar, bu robotların olumlu yanlarıyla birlikte olumsuz yanlarının olduğuna da dikkat çekiyor. Dikkat dağıtma veya ilgiyi derste toplayamama bunlardan bazıları.
Tartışmanın başka bir boyutu ise çocukların yüz ifadeleri ve konuşmalarıyla ilgili verileri toplayan bir sistemden bahsediyor olmamız. Burada etik sorunu gündeme geliyor. Bu açıdan bazı insanlar, okullarda robot kullanımı konusunda endişeli. Mesela 2012 yılında, Avrupa’da 27 binden fazla kişiye robotlara yönelik tutumları soruldu. Halkın %34'ü robotların eğitim alanından uzak tutulması gerektiği konusunda hüküm bildirirken yalnızca %3’ü robotların eğitimde kullanılmasını destekledi. Bununla birlikte ABD halkının %70’inin robotların hayatımıza girmesinden korktuklarını gösteren bir Pew Research anketi bile bulunuyor.
Tartışma ve çalışmalar gün geçtikçe artıyor. Robotların çocukların eğitimi için iyi mi yoksa kötü bir uygulama mı olduğunu ise zaman belirleyecek.
Batuhan Sarıcan / [email protected]
Kaynakça:
http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/ebs/ebs_382_en.pdf
https://www.sciencenews.org/article/robots-are-becoming-classroom-tutors-will-they-make-grade
