İnsanoğlu diğer hayvanlara kıyasla daha uzun bir ömre sahiptir. Bazı böcekler sadece birkaç gün yaşarken, insan ömrü ortalama olarak 80 yıldır. Ama bizden çok daha uzun yaşayan canlılar da var elbette. Örneğin Galapagos dev kaplumbağaları 100 yıldan daha uzun, Grönland köpekbalığı ise en az 400 yıl yaşıyor. Ve Antarktika’da yaşayan bir sünger türünün de 10.000 yıllık ömrü olduğu bilinmektedir. Peki bu farklılıklar neye dayanıyor?
Araştırmacılar bir hayvan organizmasının biyolojik saatinin ne hızda ve ne kadar uzun çalışacağının genlere bağlı olduğundan eminler, fakat bugüne dek farklı uzunluktaki yaşam sürelerinden sorumlu olan gen varyantları bulunamamıştı. Araştırmalar, yaşlanmanın, DNA metilasyonu gibi epigenetik değişimlerle ilintili olduğunu ve en azından memelilerde yaşam süresi ve CpG bölgelerinin yoğunluğu arasında bir bağlantının bulunduğunu göstermiştir.
Bu bilgiden yola çıkan CSIRO (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation) kurumundan Benjamin Mayne ve ekibi, CpG bölgeleri yardımıyla bir hayvan türüne ait yaşam süresinin tahmin edilip, edilmeyeceğini inceledi. Yaşam süreleri bilenen 252 omurgalı türünün kalıtımı ve promotör sekansları analiz edildi. Değerlendirmeler gerçekten de 42 genin promotörlerindeki CpG bölgelerinin, türlerin maksimum yaşam süreleriyle bağlantılı olduğunu gösterdi. Modelin ne kadar iyi işlediği, Pinda dev kaplumbağası ve Grönland balinası gibi çok uzun yaşan hayvanlarla da test edildi. Sonuçlar, modelin bu hayvanlarda da işlediğini gösteriyor.
Örneğin Afrika filinin kalıtımını referans olarak kullanarak tüylü mamutun yaşını 60 yıl olarak hesapladılar. Modern insanın, ilkel insanların ve şempanzelerin genetik verileriyle de Taş Devri’nde yaşayan Homo sapiens, Denisova insanı ve Neandertal insanının ömürleri de hesaplanmış. Sonuçlara göre atalarımız sadece 38 yıl yaşıyordu ki bu arkeolojik buluntularla elde edilen sonuçlarla örtüşmekte.
Denisova ve Neandertal insanın ömrü 37,8 yıl olarak hesaplandı ki bu da soyları tükenmiş bu iki insan türünün erken Homo sapiens insanları kadar uzun yaşadığı anlamına geliyor. Yeni yöntem çok başarılı olsa da sadece omurgalı hayvanların yaşam sürelerini verebiliyor. Çünkü Mayne ve ekibi omurgasız hayvanların ömürlerini henüz tahmin edemediler.
Nilgün Özbaşaran Dede
