Yaşam Bilimleri
Hayvanlar farklı türlerde zehir kullanırlar. Bazıları zehri derilerinden atarken, diğerleri dikenleriyle aşılar veya diken benzeri çıkıntılarını zıpkın gibi fırlatır. En yaygın ve en iyi araştırılmış olanı ise oral sistem, yani zehrin ısırılarak aktarıldığı. Yılanlarda olduğu gibi. Yılanların zehir bezleri türlere göre farklı toksik proteinlere sahip bir kokteyl içerir. Bu proteinlerin görevi avı...
Homo sapiens’in ilk temsilcileri 45.000 yıl kadar önce Avrupa’ya göç etmeye başladılar. Ancak Avrupa kıtasına gelen ilk insanların burada ne derece yayıldıkları ve Avrupa’daki avcı ve toplayıcılarla akraba olup olmadıkları hala tam olarak bilinmiyor. Çünkü bu döneme ait çok az insan fosili bulundu. Romanya’da bulunan 40.000 yıllık “Oase 1”, Sibirya’nın Ust’-Ishim bölgesindeki 45.000 yıllık kalıntı...
İster PCR testiyle virüsün varlığını öğrenmek için, ister adli tıp veya ender bulunan hayvan türlerini ararken, DNA örnekleri birçok alanda en sık kullanılan yöntemlerden biri. Bu analiz için gerekli kalıtım genelde kan veya tükürük örneklerinden ayrıştırıldığı gibi, saç, kemik, dışkı, toprak örneği hatta suda bile DNA izleri bulunabiliyor. Bu çevre DNA’sından (eDNA) yararlanma ise bilimde gitgide...
Lavoisier, toplumsal ve ekonomik koşulların düzeltilmesi konusunda da çalışmalar yaptı, tarımdaki gelişmelere bilimsel yönden katkıları oldu. Yaptığı çalışmalar arasında metrik sistemin oluşturulması, Fransa’nın jeolojik haritasının çıkarılması, tarımda verimlilik gibi pek çok konu yer almaktadır. Lavoisier’nin bilimsel çalışmaları, Fransız Devrimi’yle, daha olgunlaşamadan sona erdi. Fransız Devri...
İlk hücreler nerede ve ne zaman gelişti? Bu soru hala tam olarak açıklanmış değil. Çok eski kayaçlardaki mikrofosiller ve kimyasal izler, en az 3,5 milyar yıl önce ilk tek hücreli yaşam biçimlerin varlığına işaret eder. Tüm yaşamların atasına ait enzimlerden birini araştırmacılar birkaç yıl önce yeniden tasarlamışlardı. En eski hücreden ilk önce bakteriler ve arkealar gibi gezegenimizin en eski ya...
Bilim nedir? Bilim gerçeğin peşinde koşmaktır, insanı, tüm canlıları, doğayı, dünyayı, evreni anlama çabasıdır. Bana göre hayatta sıkılmadan yapılabilecek nadir uğraşlardan biridir. Bilime dünya ve Türkiye neden gereksinimi vardır? COVID-19 pandemisi insanlık için çok katastrofik sonuçlara yol açsa da bilimin toplum, tüm dünya ve ülkemiz için hayati önemini, neden hepimizin bilime gereksinimimiz o...
Çağdaş kimyanın kurucusu Antoine Laurent Lavoisier, Parisli zengin bir ailenin oğluydu. Aile geleneklerini izleyerek hukuk eğitimi gördü; ama kafa sında hukukun üstünlüğünden ziyade matematik, gökbilim ve botanik bilimleri vardı. 1764’te Paris sokaklarının aydınlatılmasına yönelik bir projeyle birinci oldu ve Fransız Bilim Akademisi’nden altın madalya kazandı. İlk araştırmasını 1765’te yayınlayan ...
Ayvalık’taki evimize, her gün düzenli olarak Cumhuriyet girmiş olsa da, gazete bayiinden kendim için Cumhuriyet aldığım ilk sene, İstanbul Tıp Fakültesine başladığım 1982 yılıdır. Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde, önce Cumhuriyet Bilim ve Teknik, sonrasında da Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji (CBT) olarak yayınlanan ve her hafta sabırsızlıkla beklediğimiz bu güzel derginin, gazete tarafından d...
HBT’nin 5.yılında aslında onun öncesindeki Cumhuriyet Bilim-Teknik ekiyle birlikte neredeyse 34 yıllık bir yayını kutluyoruz. Cumhuriyet gazetesinin bir dönemki yöneticilerinin Bilim-Teknik ekini kaldırmaları bence yanlıştı ama bu derginin bağımsız olarak yaşamasına yol açtı. İyi oldu. Türkiye’de her zaman halkın popüler bilim yayınlarına ilgisi olmuştur. Osmanlı’nın son döneminden itibaren popüle...