En yakın akrabamız olarak kabul edilen şempanzelerin barışçıl oldukları sanılıyordu. Ancak şempanze araştırmacısı Jane Goodall’ın çalışmalarından sonra insansı maymunlar arasında da ölümcül çatışmaların yaşandığı saptandı.
Şempanze ve gorillerde kavgalar genelde yaşam alanları için rakip gruplar arasında gerçekleşiyor. Şempanzeler ayrıca bazı hayvanları avlıyorlar ve bunların arasında maymunlar da var. Fakat insansı maymunlara saldırdıkları bilinmiyordu. 7Şempanze ve goriller arasındaki etkileşimin sakin geçtiği kabul ediliyordu’ diyor Osnabrück Üniversitesi’nden Simone Pika. Bu iki tür, ağaçlar üzerinde yiyecek ararken hep barışçıl bir şekilde gözlemlenmişti. Hatta Kongo’daki araştırmacılar şempanzelerin ve gorillerin aralarında oyun oynadıklarına bile şahit olmuşlardı. Aynı şey Gabon’daki Loango Ulusal Parkı’nda incelenen insansı maymunlar için de geçerli.
Fakat ne var ki 2019 yılında şempanzeler gorillere iki kez ölümcül saldırılar düzenlediler. Şempanzelerin bağırışlarını duyan araştırmacılar, ilk başta bu seslerin komşu şempanze topluluğuyla karşılaştıkları için çıkardıklarını düşündüler. Fakat daha sonra gorillerin karakteristik özelliği olan, göğüslerine yumrukla vurma sesini duydular. Araştırmacılar şempanzelerin beş gorilli bir gruba rastladıklarını gördüler.
Bu iki insansı maymun grubunun karşılaşmasının barışçıl olmaktan çok uzaktaydı. 27 şempanzeli grup gorillere şiddetli bir şekilde saldırıyordu. Her ne kadar goriller kendilerini savunduysalar da şempanzelerin üstünlüğüne karşı çok fazla bir şey yapamadılar. Gümüş sırtlı goriller ve yetişkin dişiler kaçabildiyseler de iki goril yavrusu annelerinden koparılarak öldürüldü. Bu araştırmacıların gözlemledikleri ilk ölümcül saldırı oldu. Bununla birlikte şempanzelerin niçin saldırdıkları kesin olarak bilinmiyor.
Geçerli teoriye göre iki saldırı türü var: Birincisi av diğeri yiyecek için rekabet. Şempanzelerin bazen küçük maymunları eti için avladıkları biliniyor. Ama Loango Ulusal Parkı’ndaki saldırı tipik av davranışıyla örtüşmüyordu. Nitekim şempanzeler yüksek ses çıkardılar, goril yavrularını öldürmeden çok önce de alarm çağrıları ve çığlıklar attılar. Oysa av sırasında maymunlar bu davranışı daha sonra sergiliyorlar.
Saldırının diğer bir açıklaması da yiyecek için rekabet olabilir. Çünkü ölümcül saldırılar tam da yiyeceğin kıt olduğu bir zamanda gerçekleştirildi. Şempanzeler, gorilleri yiyecekleri ve yaşam alanları için bir rakip olarak görmüş olabilirlerdi. Çalışma, en yakın akrabalarımızın davranışları hakkında öğrenmemiz gereken daha birçok şeyin olduğunu gösteriyor.
Nilgün Özbaşaran Dede
