Cem Say

5 soruda blok zinciri – 2: Blok zinciri nedir?

Bir önceki yazımızda birçok kişiyi ilgilendiren (mesela kimin kime kaç Bitcoin havale ettiği gibi) hassas bilgiler içeren bir kütüğün kopyalarının internet üzerinde on binlerce farklı kişinin bilgisayarlarında açık ve güncel olarak tutulmasını öngören “blok zinciri” fikrini anlatmaya başlamış ve bu senaryoda kişilerin modern şifreleme teknikleri yardımıyla gerçek kimliklerini açık etmeden yap...

5 soruda blok zinciri – 1: Merkezden nasıl kurtuluruz?

Son yıllarda ekonomi haberlerinin izleyicileri kriptoparalarla ve bu yeni para cinsinin en ünlü örneği olan “Bitcoin” ile karşı karşıya geldiler. Herhalde çoğu kişinin bu gerçekten karmaşık kavramı ilk seferde anlamadığını söylemek yanlış olmaz. Kriptoparaların nasıl çalıştığını açıklamak için üstüne kuruldukları devrimci bilgisayar bilimi fikrinin, yani blok zincirinin ne olduğunu anlatmak ge...

Kansere yenilmemek: Bir gün insanlık kazanacak

Mustafa Çetiner gibi uzmanların yazdığı bu mecrada kanser hakkında bana söz düşmez elbet, ama yine de mühendis bakışıyla anlayabildiklerimi kendim gibi tıptan anlamayan, ama bilgisayarcılıktan biraz anlayan okuyuculara yönelik olarak, kısa paragraflar halinde toparlamayı bir deneyeceğim. DNA bir tür bilgisayar programları kütüphanesi. İçindeki programlara "gen" diyoruz. Bu programlar adları A, T, ...

“Uzay Yolu: Sonsuzluk” filmi üzerine sorular ve cevaplar

Bu filmi serinin diğer 12 sinema filminden farklı kılan nedir? Gençlik ve aksiyon! Serinin ilk altı filmi, orijinal TV dizisinin elbette ki giderek yaşlanan aktörlerini merkeze alarak çekilmişti. Sonraki dört film bir sonraki asırda geçiyordu ama yeni kaptanı oynayan aktör daha işe başlarken 54 yaşındaydı. Son üç filmdir izlediğimiz mürettebat ise o kadar genç ki kaptanı canlandıran Chris Pine bug...

Çarpmanın tersi kolay mı, zor mu?

İki sayıyı birbiriyle çarpmak kolay. Sayılar uzun olsa, şöyle 15-20’şer rakamdan oluşsalar bile, kâğıt-kalem ve birazcık sabırla bu işi becerebilirsiniz. Peki ya tersi? Size (1’den farklı) iki tamsayının çarpımı olan 40 rakamlı bir sayıyı versem ve hangi sayıları çarparak bu sayıya ulaştığımı sorsam, aynı hızda yanıtlayabilir misiniz? Bu “çarpanlara ayırma” problemi için insanın aklına ilk gelen ç...

Bir tek sınav çaldın ise bu kıldığın namaz değil

Birtakım kurallar var. Ezelden beri geçerliler. Evren bu kurallara göre çalışıyor. Ne kadar hızlı koşarsanız koşun ışık hızına varamayacağınızı, iki kere ikinin dört ettiğini, kütleyle enerjinin arasındaki ilişkiyi filan belirleyen bu kurallar. Bu kuralları yazmaya kalksak o kadar da uzun bir metin çıkacağını pek sanmıyoruz. Nasıl Karayolları Trafik Kanunu’nda ülkedeki her otomobilden, her yoldan,...

Yapay Zekâ gerektiği gibi “derin” düşünebiliyor mu?

Yapay Zekâ’nın hızlanan ilerleyişinin yakın gelecekteki olumlu ve olumsuz etkileri tartışılıyor. Bu yazıda YZ çalışmalarının bugüne geliş öyküsünü kendi çerçevemden özetlemek isterim. Eski moda YZ: Anlatarak öğretme Çok uzun zaman önce, ta 20. yüzyılda, ben daha öğrenciyken Yapay Zekâ çalışmalarına hâkim olan yaklaşıma daha sonraları “eski moda YZ” adı takıldı. Eski moda YZ araştırmacıları, ki ben...

Uzaylılar geldiyse mertçe çıksınlar ortaya!

  Bir an için gerçekten uzaylıların geldiğini, UFO gözlemlerinin açıklamasının bu olduğunu düşünün. Gelin bu düşüncenin sonuçlarını inceleyelim. Bir kere, nereden geliyorlar? Malum, diyanet işleri veya saray yapımı gibi masrafları olmayan ülkeler Güneş Sistemi’nde bilinen tüm gezegenlere ve yaşamın evrilebileceği düşünülen kimi uydulara uzay araçları gönderdi. Hiç birinde bırakın uzay üssüne ...

Kaç sayı var?

Bu da soru mu? Sonsuz tane tabii! Ama iş o kadarla kalmıyor. Bu yazıda sonsuz kümelerin tuhaf dünyasına bakacağız. Nüfuslar Malum, aynı elemanın birden fazla kopyasının olmasına izin vermediğimiz her topluluğa “küme” diyoruz. Mesela telefon rehberinizde kayıtlı numaralar topluluğu bir kümedir. Bir numara ekler veya silerseniz farklı bir küme elde edersiniz. Kümelerin “nüfusları”ndan söz edeceğiz. ...