Doğan Kuban
Depremler… Bir millet sevgisi ve uygarlık sınavı!
Bir deprem, bütün ülkeyi dize getirebilir. Türkiye, adına layık bir davranışta bulunacaksa bunun zamanı geldi ve geçiyor. Hazırlıklarını yapabilir ve yapması gerekir. Bu bir uygarlık sınavıdır. Geçenlerde bir gün süren bir elektrik kesintisi oldu. Elektriğin bütün yaşamımızı kontrol ettiğini, aydınlanma, ısınma, gökdelenlerin asansörlerini, hastanelerin ameliyathanelerini, klimaları besleyenin ele...
İstanbul’da deprem olursa halk nasıl hazırlanmalı
Depremin ilk haftası ve birkaç gününde halkın önceden örgütlenip kendi kendine yardımcı olması gerekir… Meselenin odak noktasında, insan canı kurtarmak etkinliği vardır. Deniz yolu yaralı ihtiyaç vb.ler için örgütlenmelidir. İstanbul batı dünyasının en kalabalık, en dengesiz kentidir. Halkı da çağdaş uygarlık temsilcisi sayılmıyor. Kaldı ki çağdaşlık hakkında bilgi sahibi olanların sesleri de pek ...
Hangi sorunlar?
Toplumun düşünenleri (düşünürler pek az) Türkiye’yi geleceğe ulaştıracak sorunlar konusunda dut yemiş bülbül gibiler. Bu toplumun sorunları gerçekten politik mi? Kadın, cinayet, futbol, parti kavgası, din, sahneye sıkça çıkıyorlar. Fakat on yıl sonra Türkiye’nin nasıl su ve ekmek bulacağı sorulmuyor. Bu biraz ‘Allah’a tevekkül’, ‘Allah rızkını verir’ inancına bağlıdır. Araplar buna dayalı olarak h...
Rönesansı anlatma sorunsalı
Rönesans kendinden önceki birkaç yüzyıl süren Gotik üslubun, Roma çağının Grek kökenli insan ve toplum düşünce ve insan özgürlüğü kavramlarını, Sokrat, Platon, Aristo gibi filozoflardan öğrenmiş ve onlar üzerine daha ileri uygulamalar geliştirmiş dünya tarihinin en etkili kültür çağıdır. Etkisi bugüne kadar sürmüş, Avrupa’nın bütünü de bugün ulaştığı uygarlığın felsefe ve sanatın temeli olarak tar...
Cehalet ne demek?
Akıl, insan beyninin ürettiği yaşamı sürdürme (survival) mekanizması. Fizyolojik olarak beynin, primat’larla aşağı yukarı aynı nitelikte bir eski bölümü var. Buna Eski Beyin deniyor. İçgüdüsel ve ‘yaşamı korumağa ilişkin’ spontane tepkileri içeriyor. Bir de çok sonra gelişmiş bir Neokorteks, Yeni Beyin var. İkisi, bir tür ağ sistemi içinde, aklı oluşturuyorlar. Onun için musiki besteleyen akılla s...
Aydın, entelektüel olamadı
Güncel sözlükte ‘Aydınlanma’ İngilizce ‘Enlightment’ sözcüğü karşılığı kullanılıyor. Aydın ise iyi öğretim almış, bazen entelektüel, bazen de, aydın kafalı, ileri düşünceli, çağdaş anlamına kullanılıyor. Bizde entelektüel karşılığı bir sözcük yok. Bu da doğal. Çünkü felsefeyi yadsımış bir gelenekte dünyayı kavramsal düzeyde yorumlayacak adam yetişemezdi. Batılıların kullandığı ‘entelektüel’ sözcüğ...
Gelecek?
Dünya’da herkesin Türkiye’ye cahil olarak baktığı bir ülkede yaşamak, bundan sonra, eskisi kadar kolay olmayacak! Dünya nüfusunun artmasıyla, karnını doyuramayacak insan sayısının da artması nerede ise kaçınılmaz. Bununla başetmenin zor olduğu hepimizin bildiği bir gerçek. Aynı şekilde, küresel ısınma nedeniyle dünya ısısının artmasını engellemek de olanaksız görünüyor, bütün çabalara karşın. Bili...
İletişim çağında yapısal değişiklik gerekiyor
Sanayi çağının ikinci aşamasına geldik. Bu iletişim çağıdır. Artık insanların İstanbul ve Ankara gibi hantal arsa ve yapı spekülasyonu kentlerine üşüşmesi gerekmiyor. Ününü geçmişinden alan İstanbul’da Cumhuriyet Türkiye’si sanayi, eğitim ve kültürünü kurdu. Bugünün İstanbul’unda ise dünyaya övünerek göstereceğimiz yapı, kentsel düzenleme, yeşil alan yok. Bilim ve sanatta yok. Neden? Çünkü kentin ...
Dünya tarihi uygarlık tarihi değildir
İnsanların tarihlerini yazmaya başladıkları çağda dünyanın nüfusu, 20. yüzyıl savaşlarında öldürülen insanların sayısından daha azdı. Uygarlığı tanımladık. Ama uygar olamadık. Tarihte başlıca insan gruplarının eriştikleri uygarlık adı verilen teknik, spiritüel ve teknolojik gelişmenin birkaç tepe noktası var: Mezopotamya ve Mısır’ı (İ.Ö. 4000- 500) izleyen Yunan yükseltisi ve ardılları (İ.Ö. 600- ...