Tevfik Uyar
Risk budur!
Bir önceki yazımda "Risk nedir?" diye sormuş, riskin bir tanımını yapmış, onu nasıl algıladığımıza da değinmiştim. Bu yazıyı okumadan evvel mutlaka ilk yazıyı okumanızı tavsiye ederim; zira bu bir devam yazısıdır. Öncelikle, bir riski gerçekten ölçmek mümkün müdür? Bir kaç yaklaşıma yer vereyim; ki ortak özelliklerini de görmüş olalım: Teknik risk yaklaşımına göre, eğer elde yeteri kadar veri vars...
Risk nedir?
Doğruluğu teyit edilemeyen çeşitli internet kaynaklarında geçen, “Risk nedir?” sorusu ve yanıtıyla ilgili efsaneleşmiş bir anlatı vardır. Bu anlatıya göre ODTÜ İşletme Fakültesi’nin Stratejik Yönetim dersi veren Prof. Dr. Muhan Soysal, yaptığı bir sınavda “Risk nedir?” diye sorar. Öğrencilerden biri de -internet kaynaklarında Mehmet Ali Berkman olduğu söylenmektedir- sadece “Risk budur” yazdığı b...
Görece ‘önemsiz’
Carl Sagan, Voyager 1'in çektiği fotoğraf üstüne verdiği o meşhur 'Soluk Mavi Nokta' söylevinde gökbilimin tevazu sağlayan bir deneyim olduğunu belirtir. Nedeni ilk bakışta çok belli, çok anlaşılırmış gibi görünür. Neticede geçmişiyle, geleceğiyle, önem verdiğimiz her şey, bir mesafeden bakıldığında küçücük bir noktadan ibarettir. Bizlere; ...Çok büyük bir zaman ölçeğinin küçücük bir zerresinde, ....
Hipotez, teori, yasa.
Gündemdeki evrim tartışmaları herkese bilim lügatında yer alan "hipotez", "teori", "yasa" gibi kavramların ne olduğunun pek de iyi anlaşılmadığını gösterdi. Gerçekten ama gerçekten özellikle "teorinin" ne anlama geldiğini öğrenmeye şiddetle ihtiyacımız var; zira "evrim bir teori ama sonuçta ispatlanmamış" gibi hatalı mantık yürütmeleri, hatta ve hatta "evrim bilim tarafından çoktan çürütüldü" gibi...
Sigarayı neden bıraktım?
Sigarayı başarıyla bıraktım. Bugün üçüncü ay içerisindeyim. Her fırsatta herkese bırakmayı tavsiye ediyorum. Bırakmak isteyip bırakamayanların bana gıcık kaptıklarını biliyorum: Zira ben de öyleydim. Buna basit bir ilke neden oluyor: Bilişsel tutarlılık. Sigara içmek saçma, afedersiniz aptalca bir davranıştır. Oysa kendimizin aptal olmadığına dair sarsılmaz bir inancımız vardır. Bu inanç ve davran...
“Rastgele seçtim” – Gerçekten öyle mi?
Özgür irade, felsefenin en çetrefilli alanlarından biridir. Özgür bir irademiz var (ve irademiz beden denen makineyi idare eden bir ruh mu?) Yoksa neye nasıl karar vereceğimizi belirleyen başka bir içsel -beyin değil de bedenden gelen- ya da dışsal bir etken mi var? Bu çetrefilli alanın tartışmasına bu kadar kısa bir yazıda girişmeyeceğim elbette, lakin özgür irade olsun ya da olmasın, bazı kararl...
Harf devrimi üzerine
Türkiye gündeminde konuşulup tartışılanların, yazılıp çizilenlerin önemli bir bölümü artık doğruluktan uzak, ve hatta ahlâktan nasipsiz bir hâl almaya başladı. Harf devrimi de ideolojik gerekçelerle, bu saydığım noksanlıklar içerisinde dile getirilen, aklın, izanın alamayacağı türden iddialara, sözde 'akıl' yürütmelere sıklıkla konu olur. Son günlerde -bağlantı vererek boşu boşuna popülarite kazan...
Tekdüzelik kıyameti…
Bir kaç ay önce ABDli bir grup araştırmacı kişilik özelikleri farklı örümceklerin bulunduğu kolonilerin hayatta kalma şanslarının daha yüksek olduğu bilgisine ulaştılar. Örümceklerin saldırganlık huylarının derecelerindeki fark, dayanabildikleri sıcaklıkları da değiştiriyor. Eğer kolonideki örümcek çeşitliliği fazlaysa, dış çevre sıcaklık değişimleri fazla olduğunda bir şekilde koloni varlığını sü...
Menopoz gerekli midir?
İnsan, pek çok bakımdan tuhaf bir varlık. Bazı açılardan memeliler arasındaki durumu son derece ilginç ve sıradışı. Bunlardan biri, babanın çocuk bakımında yüklendiği büyük rol; diğeri ise kadınlardaki menopoz. Jared Diamond bu özellikleriyle insanın diğer memelilerle karşılaştırıldığında oldukça "sapkın" bir tür olarak değerlendirilebileceğini düşünüyor. Gene eğilimin epey dışında çünkü... Esasın...