Paskalya adası ve Doğu Polinezya’daki diğer adaların ilk sakinleri nereden gelmişlerdi? Geçerli olan teoriye göre bu adalar Güney Asyalı ve Filipinli ilk denizciler tarafından yerleşilmişti. Bu teori genetik karşılaştırmalara dayansa da, Paskalya adasındaki bazı taş figürlerin ve bazı Polinezya dilleri de Güney Amerika’daki Kolomb öncesi Kızılderililerin dillerine benziyor. Bu benzerlik bundan yetmiş yıl kadar önce Norveçli arkeolog Thor Heyerdahl’ın bile dikkatini çekmişti. Heyerdhal bu benzerlikten dolayı Polinezyalıların atalarının Kızılderili olması gerektiğini ya da en azından Güney Amerika’dan gelmiş olmaları gerektiğini düşünmüştü. Ve 1947 yılında kendi tasarlamış olduğu arkaik bir sal olan “Kon-Tiki” ile Güney Amerika’dan bir yolculuğun mümkün olduğunu kanıtlamıştı. Bilim insanları o zamandan bu yana bu tür bir ilişkinin varlığını tartışıyorlar. Ve bugüne kadarki araştırmalar çelişkili sonuçlar vermiştir.
Son bir kalıtım araştırması şimdi bu konuya ayrıntılı bir bakış açısı sundu. Stanford Üniversitesi’nden Alexander Ionnidis, 17 Polinezya adası ve 15 Güney Amerikalı Kızılderili topluluğuna ait 807 katılımcının DNA örneklerinde, her popülasyon için karakteristik olan sekansları aramış. Daha sonra ise bu tür göstergelerin, “yabancı” popülasyonlarda bulunup, bulunmadığı kontrol edilmiş. Sonucu göre Polinezya adalarının doğusunda yaşayanlar ki bunlara Paskalya adası sakinleri de dahil, kalıtımlarında dikkat çekici bir karışım söz konusu. Bunlar Meksika ve Kolombiya’daki Kızılderili kabileleri için tipik olan DNA sekanslarıydı. Bu gen göstergeleri aynı zamanda kolonileşmeden sonra Polinezyalıların kalıtımlarında ortaya çıkanlardan farklılar. Bu karışım Avrupalıların bölgeye gelmesinden çok önce yaşanmış diyor araştırmacılar. Buna göre tıpkı Thor Heyerdhal’ın tahmin ettiği gibi Güney Amerika’daki Kızılderili denizciler ve Polinezyalılar arasında gerçekten de ilişkiler söz konusu. Bilim insanları bununla birlikte tam tersi bir senaryoya da açık olduklarını söylüyorlar. Bazı Polinezyalı denizciler, Güney Amerika’nın kuzeyine ulaştıktan sonra Kızılderililerle birlikte adalara dönmüş olabilirlerdi.
Ayrıntılı analizlerle araştırmacılar, Polinezyalılar ve Orta Amerikalılar arasındaki ilişkini ne zaman yaşandığını hesaplamışlar. Buna göre en erken ilişki 1150 civarında Fatu Hiva adasında meydana gelmiş. Bu sonuç, bu ada grubunun Güney Amerika’dan deniz akıntıları ve rüzgarlarla en kolay ulaşılabilir olanı olduğunu gösteren araştırmalarla da örtüşüyor. Bu ilk temasın tarihi radyo karbon tarihlendirme yöntemiyle elde edilen sonuçlarla da örtüşüyor. Bu da Polinezyalıların adalara geldikleri zaman küçük Kızılderili popülasyonuyla karşılaştıkları düşüncesini doğuruyor ki bu da Kızılderili denizcilerin adaların ilk sakinleri oldukları anlamına gelebilir diyor araştırmacılar. Polinezya’nın diğer adaları genetik verileri göre Markiz adalarından gidenler tarafından iskan edilmiş. Son olarak da Kızılderili-Polinezyalıların ardılları 1300 yılında Paskalya adasına ulaşmışlar. Tüm bunlar Heyerdhal’ın en azından kısmen haklı olduğunu gösteriyor.
