Niçin bazı ilişkiler daha mutlu ve kalıcı oluyor? Doğru kişiyi bulduğumu nasıl anlarım?
İnsanlar bu tip soruları belki de bin yıllardır soruyor. Ama ne var ki mutlu bir ilişkinin nasıl ortaya çıktığıyla ilgili çok az yanıt var. Aslında buna dair birkaç ipucu var. Mesela çiftlerin tartışmaları sırasındaki ses tonları, bir ilişkinin geleceği hakkında bilgi verebiliyor. Peki ama başka hangi koşullar iyi bir ilişkiye işaret ediyor?
Kanada'daki Western Üniversitesi'nden Samantha Joel ve ekibi, mutlu bir ilişkinin göstergelerini bulmak istedi. Çiftlere dair 43 araştırmayı bir araya getirdikten sonra, bunları yapay zekâ yardımıyla yeniden değerlendirdi. Araştırma çerçevesinde 11.196 çift ve 2.000’i aşkın gösterge incelenmişti. Araştırma sırasında karakter gibi sübjektif açıklamalardan; yaş, gelir, eğitim ve cinsiyet gibi objektif faktörlere kadar birçok faktörü incelediler. Bu faktörlerden bazıları, kişileri karakterize ederken diğerleri algıyı ve ilişki deneyimini yansıtıyordu. Örneğin kavgalar, cinsel hayattan memnuniyet ve ilişki süresi gibi.
Bilim insanları, hangi psikolojik parametrelerin, ilişkinin kalitesi için daha önemli olduğunu öğrenmek istiyorlardı. Araştırmaya katılan çiftlerle birkaç ay ve birkaç yıl içinde en az iki kez görüştüler. Sonuçlara göre çiftlerin yaş, sosyal geçmiş ve ilgi alanları konusunda uyumlu olmaları çok da önemli değildi. Joel ve ekibi, "Bu objektif faktörler, ilişkinin kalitesinde sadece küçük bir rol oynuyor," dedi.
Bunun yerine çiftlerin kendilerini ve ilişkilerini nasıl gördüklerinin çok daha önemli olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, "Kişinin ilişki kalitesi hakkındaki kendi değerlendirmesi; örneğin eşinden ne kadar memnun olduğu, eşinin kendisine ne kadar bağlı olduğunu hissettiği, kişinin eşine veya eşinin kendisine ne kadar değer verdiği gibi faktörler, bir ilişkinin ne kadar sağlam ve mutlu olduğunu % 45 oranında açıklıyor," diye açıkladı. Bireyin kendi kişisel özellikleri ve davranış biçimi algısı ise bunu % 21 oranında açıklıyordu. Bunlara her şeyden önce yaşamdan genel olarak memnun olma hali dahil olsa da korku ve depresyon da bu değerlendirmenin içinde yer alıyordu.
Mutlu bir ilişkinin 5 faktörü
Araştırmaya göre, genel olarak bakıldığında mutlu bir ilişkide beş faktör önemliydi:
- Eşinin ilişki hakkında ne kadar iyi düşündüğü.
- Eşin kendisini nasıl değerlendirdiği; mesela “hayatımda bu insanla birlikte olmaktan memnunum” gibi.
- Cinsel hayatlarından memnuniyet.
- Çiftlerden ikisinin de ilişkiden memnun olması.
- Tüm bunların dışında kavga sayısı ve türü de önemli.
Araştırmacılar, belirlenen tüm bu faktörlere rağmen bir ilişkinin zamanla daha mı iyileşeceğini yoksa daha da mı kötüleşeceğini söyleyemiyor. Araştırmacılara göre bu, bir ilişkinin kalıcı olup olmayacağının zamana bağlı olmasıyla ilgiliydi. Uzmanlar, "Örneğin dış faktörler ve yaşam riskleri ortaya çıkıyor veyahut da zamanla çiftlerin davranışları değişiyor," ifadelerini kullandı.
Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede
Kaynak: Machine learning uncovers the most robust self-report predictors of relationship quality across 43 longitudinal couples studies, PNAS
