Robotlar sağlıkta dönüşümün habercisi

Öne Çıkanlar Teknoyaşam
Robotlar sağlıkta dönüşümün habercisi

Çoğu kişi “fiziksel, biyolojik ve dijital teknolojilerin birbiriyle kaynaşması” olarak tanımlanan 4. Endüstri Devrimi’nden en çok yararlananın sağlık sektörü olduğunu düşünüyor.

Teknoloji ve sağlık çerçevesindeki tartışmaların çoğu internet, teletıp, kişiselleştirilmiş tıp ve robotlar üzerine dönmekte. Peki, tüm bu teknolojiler nasıl olur da sağlıkta bir devrim yaratabilir? Uzmanlar bu teknolojilerin hepsinin olumlu ve olumsuz tarafları olmasının yanında teknoloji devriminde etkili olan 3 öğeyi şu şekilde sıralıyorlar: insan kapasitesinin geliştirilmesi (human augmentation), sosyal robotlar ve açık yapay zeka (AI) ekosistemi.

İnsan kapasitesinin geliştirilmesi


Biz insanoğlu bilgiyi anlar, işler ve eyleme dökeriz. Teknoloji bu döngüyü sağlamada her noktada yardımcı olabilir. Anlama kısmına gelecek olursak, sadece kaybolan işitmeyi veya görmeyi yerine koymakla kalmaz, aynı zamanda güçlendirir de. Mesela Doppler Laboratuvarları duyulmak istenmeyen sesleri azaltıp, duyulmak istenilen sesleri yükselten bir kulak tıkacı icat etti.

Hareket alanında, protezler gittikçe daha robotik hale geliyorlar. OttoBock firması dinamik olarak bacaklarla uyumlu çalışan robot protezler üretti. Son olarak bilgiyi işleme kısmına gelirsek, Google vücut sıcaklığını ve kan şekerini ölçerek şekerin kontrolüne yardım eden kontak lens geliştirdi.

Uzun vadede, belleği geliştirmeye yönelik teknolojiler üzerinde çalışılıyor. DARPA (İleri Savunma Araştırma Projeleri Ajansı) belleği tazelemeye yardım eden takılabilir cihazlar hakkında araştırmalar yağıyor.

Biyonik kulaklar, dizler ve bellek çipleriyle birlikte emeklilik yıllarımız şimdiki halimizden daha sağlıklı olabilir!

Sosyal robotlar

Sıradaki teknolojik eğilim, sosyal ve yoldaş robotların geliştirilmesine yönelik. Yaşlılarla konuşup streslerinin azalmasını sağlayan fok balığı Paro gibi basit robotlar uzun yıllardan beri kullanılmakta. Yapay zekânın gelişmesiyle bu tip robotların da artacağı düşünülmekte.

Doğal dil işleme süreçlerinin ve dillerdeki sosyal algoritmaların çözülmesiyle birlikte sosyal robotların sayısı hızla artmaya başladı. Amazon sitesinin dijital asistanı Alexa müşterilerle tartışan ilk sosyal robot unvanına sahip. Jibo, bu sene satış robotları kırması beklenen bir başka kişisel asistan robot.

SARA (Socially-Aware Robot Assistant, sosyal farkındalığı olan asistan robot) ise bambaşka bir iletişim yöntemine sahip. Verilen görevi kullanıcıyla olan ilişkisine göre gerçekleştiriyor. SARA’nın geliştiricisi Dr. Cassell “Yapay zeka bir teknoloji değildir, insanları anlama ve makineleri insanlar gibi davranmaya programlama tekniğidir.” diyor.

Açık yapay zeka (AI) ekosistemi

Dünya Ekonomik Forumu, açık AI ekosistemini 2016’nın yükselen 10 teknolojisinden biri olarak ilan etti. Peki, nedir bu açık AI ekosistemi? Hâlihazırda zaten internet sayesinde cihazlar kendi aralarında iletişim kurabiliyorlar. Üretilen tüm veriler aktif bağlantılarla insanlara ulaşabiliyor.

Açık AI ekosisteminde ise eşi benzeri görülmemiş bir veri akışı doğal dil işleme süreçleri ve gelişen sosyal farkındalık algoritmaları ile cihazlar arasında aktarılabilecek. Böylece Alexa ve Jibo gibi kişisel asistan robotlarıyla yapay zekâ çok daha kullanışlı bir hale gelecek.

Fakat sağlık alanındaki etki ise inanılmaz olacak. Kullanıcılara tıbbi durumlarını söyleyen birçok çalışma mevcut. Cellscope tarafından geliştirilen dijital otoskop ve AliveKor tarafından geliştirilen Kardia bunların yalnızca iki tanesi. Bu cihazlar sayesinde akıllı telefonlara yerleştirilen bir alıcıyla kulak enfeksiyonları veya kalpteki atriyal fibrilasyon gibi ritim sorunları öğrenilebiliyor. 10 milyon dolar ödüllü  Qualcomm Tricorder xPrize yarışmasını kazanan cihaz ise tamamlandığında boğaz enfeksiyonundan diyabete 15 farklı hastalık hakkında önemi tanısal bilgiler verebilecek.

Açık AI ekosisteminin asıl etkisi ise insanları sağlıklı tutmasının yanında zenginliklerini de koruması. Küresel Yaşlanma Ajansı’na göre servetimiz arttıkça sağlığımız ve özellikle zihin sağlığımız bozulmakta. Açık AI sisteminde yapılacak düzenlemelerle finansal yönetimimizin yanında sevdiklerimizin ve kendimizin riskli davranışları da önlenebilir.

Sonuç olarak şu anki teknolojiler bize hasta olduğumuzu söyleyebilir ancak ilerleyen zamanlarda bu hastalıkları önleyebiliriz. Bahsedilen 3 teknolojik eğilim tanıdan tedaviye giden süreçte bize yardım edecektir.

Furkan Avcı
Kaynak: https://www.weforum.org/agenda/2016/06/3-ways-ai-and-robotics-will-transform-healthcare/