NASA’nın uzayda astronotların sorun yaşamadan tükenmez kalem kullanabilmeleri için bir milyon dolarlık Ar-Ge yaptırdığı, buna karşılık Rusların benzer bir sorunu bedavaya çözdükleri zamanında çok konuşulmuştu. Rusların bedavaya buldukları çözüm şuydu: Kurşun kalem kullanmak! Benzer bir durum şimdi yapay zeka konusunda yaşanıyor. ABD’nin rakibi bu kez Rusya değil, Çin!
100 milyon doların üstünde bir yatırımla üretilmiş olan ChatGPT’ye karşılık Çin’in Ocak ayı içinde tüm dünyaya duyurduğu alternatif yapay zeka modeli DeepSeek beş küsur milyon dolara mal olmuş durumda. Öncelikle yanlış bir isim seçmişler: “Deep” ile başlayan bir isim günümüzde ister istemez akla “Deep Fake” gibi olumsuz, sahtekarlığa açık şeyleri getiriyor. DeepSeek ile ilgili en yaygın inanç da Çin’in tüm dünyanın verisini toplamak üzere böyle bir yapay zeka aracını piyasaya sürdüğü yönünde. Sanki diğer ülkelerin piyasaya sürdüğü yapay zekalar benzer bir şekilde dünyanın verisini toplamıyormuş gibi! Facebook gibi sosyal medya siteleri nereden para kazanıyor?
Şu an tüm dünyaya ücretsiz olarak sunulan DeepSeek, örneğin Türkçe anlıyor, Türkçe sorulara Türkçe cevap verebiliyor. Diğerleri gibi. ChatGPT’ye göre avantajlarının neler olduğu sorulduğunda DeepSeek birkaç hususu öne çıkarıyor. Bunların başında da daha güncel veri setini baz alarak cevap üretiyor olması geliyor. Ayrıca daha hızlı cevap veriyor olmakla övünüyor. “Merhaba” dediğinizde size bazı rakiplerimin yaptığı gibi “Hello” diyerek cevap vermem diyor! Yerelliğe önem veririm!”
Google firmasının eski CEO’su Eric Schmidt de geçtiğimiz günlerde DeepSeek çıkışının stratejik açıdan önemli bir noktayı gündeme getirdiğinin altını çizdi. Çin DeepSeek ile yapay zeka alanında ABD’nin gerisinde olmadığını tüm dünyaya ilan etmiş oldu. Yapay zeka ya da kuantum bilişim gibi stratejik alanlarda tam olarak hangi seviyede olduklarını açıklama konusunda şeffaf davranmayan Çin öteden beri kafalarda soru işaretleri oluşturuyordu. Acaba ABD kadar ileri düzeydeler mi yoksa öyle bir imaj mı çiziyorlar? Şimdi DeepSeek ile bunu kıyaslamak bir gösterge olabilir. Dileyen aynı sufleleri ChatGPT, CoPilot ya da bir başka batı merkezli yapay zekalara ve DeepSeek’e girerek performansı, sonuçları vb. kıyaslayabilir.
Batı yakasında DeepSeek’in ani yükselişine ilk tepki başta Nvidia olmak üzere ilgili teknoloji şirketlerinin hisselerindeki dalgalanmalar şeklinde gerçekleşti. Örneğin Nvidia’da birkaç gün içinde yüzde on ile yirmi arasında bir değer kaybı gözlendi. İkinci reaksiyon çamur atma yönünde. Güya yaz aylarında bazı hesaplardan OpenAI firmasının yapay zekalarına erişimler konusunda güvenlik unsurlarını zedeleyici şeyler gözlenmiş ve bu hesapların erişimleri kapatılmış da.. Şimdi de o hesapların DeepSeek ile ilgili olabileceği yorumu yapılıyor.
Malum post-truth devrindeyiz yalan yanlış da olsa bir şeyler ortaya atılsın ki destekçiler ona bel bağlasın! Grönland halkının yüzde seksen küsuru ABD’ye hayır diyor ama Trump inatla Grönland’da yaşayanlar ABD’ye bağlanmak istiyor demeye devam ediyor. Evet diyen birkaç kişinin varlığı böyle bir açıklama yapmak için yeter nasılsa! Çin’in topa girmesiyle yapay zeka savaşları beklendiği üzere çok boyutlu bir evreye geçmiş oldu.
Tanol Türkoğlu (TanolTurkoglu@Gmail.com)
*Bu yazı, HBT Dergi'nin 459. sayısında, yazarın DİJİTAL KÜLTÜR köşesinde yayınlanmıştır.