Dünyanın ikinci en büyük imparator penguenleri (Aptenodytes forsteri) kolonisi çöküşte! Üç yıl arka arkaya sert geçen kışlar denizlerde şiddetli fırtınalara yol açtı. Devasa dalgalar henüz yüzme becerisi edinememiş yavru penguenleri adeta yuttu.
British Antarctic Survey’e (BAC) göre Halley Körfezi kolonisi bir zamanlar dünyadaki imparator penguenleri nüfusunun %5 ile 9’unu oluşturuyordu. Bu da, 15 bin ila 24 bin üreme yeteneğine sahip çift anlamına geliyordu. Fakat 2016 yılında, kolonideki bebek penguenlerin üzerinde büyüdüğü deniz-buzu platformu sert dalgalarla ters yüz olunca, yüzemeyecek kadar küçük olan yavruların tümü denize döküldü. 2017 ve 2018 yıllarında da kış sert geçti ve facia tekrar etti.
60 yıl sonra değişen iklim koşulları
BAC verilerine göre son 60 yıldır Halley Körfezi’ndeki deniz buzları koşulları istikrarlı ve güvenilirdi, fakat 2016 kış aylarında yaşanan anormal fırtınalı havalardan sonra Ekim ayında buz kırıldı ve henüz yavru olan penguenler kaçamayarak denize düştüler ve boğuldular.
Penguenler, yaz aylarını denizlerde dolaşarak geçirdikten sonra Nisan ayında üremek için bölgeye gelir. Yavruların hayatta kalabilmesi için Aralık ayına kadar süren kış mevsimi boyunca bölgede iklim koşullarının sabit kalması gerekir.
Antarctic Science’da yayınlanan bulgular, uydu görüntülerine ve araştırmacıların bölgede yapmış olduğu keşiflere dayanıyor.
Nüfusta ciddi bir azalma
Araştırmacılar, 2018 itibariyle orijinal nüfusun yalnızca %2’si kadarının hayatta kaldığını ve birkaç yüz yetişkin penguenden oluşan koloninin de Halley Körfezi’ne geldiğini belirtiyor. Koloninin geri kalanın dağıldığı, bazı yetişkinlerin buzun diğer kenarına gittiği saptandı. Doğal olarak bu dağınık düzende sayım yapılamadı.
Olumlu gelişmeler
İyi haber ise koloninin en azından bir bölümünün hala hayatta olması. Halley Körfez’inde peş peşe yaşanan felaketlerden sonra, 55 km güneyde bulunan Dawson-Lambton Buzul kolonisinin nüfusunun arttığı görüldü. Kolonide, 2015’te sadece 1.280 çift varken, bu sayı 2016’da 5.315’e, 2017’de 11.117’ye ve 2018’de ise 14.612’ye ulaştı.
Bu rakamlar, Halley Körfezi kolonisinin orijinal nüfusunun çok altında olsa da, önemli miktarda penguenin tehlikeden uzaklaşmayı yeğlediğini ve yer değiştirdiğini gösteriyor.
İklim değişiklinin yarattığı tehlike
Uzun vadede, kış aylarındaki kötü hava şartlarının iklim değişikliği ile ilgisinin olabileceği ve penguen nüfusunun tehlikeli bir şekilde azalmaya başladığı düşünülebilir. Veriler henüz tamamlanmamış olsa bile, Eylül 2016’da, bölgede son 30 yılın en düşük atmosferik basıncının görüldüğü tespit edildi ve büyük ihtimalle fırtınaya yol açan da bu düşük basınçtı. Rüzgârın hızı da bu kış mevsimine göre ortalamanın üzerindeydi. Bu araştırma, penguenlerin dünya ısındıkça değişen iklim şartlarına nasıl tepki vereceğini de gösterecek.
Mercan Bursalı
Bu yazı HBT'nin 163. sayısında yayınlanmıştır.
