Bilge insan hangi evrensel özelliklere sahip olmalı?
Bilge insan… Üzerinde çok konuşulan ve bazıları için sık kullandığımız bir kavram. Peki bilge dediğimiz insanları gerçekten tanıyor muyuz? Bu tartışmalı sorun bilimsel bir araştırmaya konu oldu… Temel soru şuydu: Bir insanın bilge olarak nitelendirilmesi için ne gibi özelliklere sahip olması gerekir?
Waterloo Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü geniş kapsamlı bir çalışma, bilgeliğin, bilgiyi kullanma ve mantıklı düşünme yeteneğinin yanı sıra, başkalarının duygu ve görüşlerini dikkate alma becerisi olduğunu ortaya koyuyor. Bilgeliğin bu tanımı 12 ülkede ve 5 kıtada geçerli olan ortak görüşe dayanıyor. Reyhan Oksay hazırladı.
Musikiye şeytan karışıyormuş! Musikiyi teşvik eden bir öğretim programı ile sanayi üretimi arasında bir olumlu ilişki olduğunu anlayabilecek birkaç iş insanı kuşkusuz var. Fakat musiki kültürü zayıflığı toplum varlığında önemli bir gelişmemişlik genidir. Doğan Kuban'ın eskimeyen yazısına devam...
Dijital lider
Gerçeğin peşinden yılmadan koşan bireyler mi, yalan bilmeyen liderler mi? Tanol Türkoğlu önemli ve düşündürücü bir konuya dikkat çekiyor: ‘Belki de dünya toplumları bireylerini daima gerçekleri-doğruları savunan liderlerin peşinden gidecek muhakeme yeteneklerine sahip olacak şekilde eğitmek-geliştirmek yerine daima gerçekleri-doğruları savunan dijital liderler geliştirmeyi tercih etmeli’ diyerek.
Erdal Musoğlu konuyu başka ilginç bir boyuta taşıyor: İnsan gibi tasarlanmış teknoloji. Zamanı geldi mi? sorusunu ortaya atarak: İnsan benzeri teknolojiler yapay zeka ile de sınırlı kalmayacak. Bizlerle teknoloji arasındaki sancılı ilişkilerin, kullanım, uygulama güçlüklerinin azaltılması hatta yok edilmesini sağlayarak tüm bireylerin potansiyelinin kullanılmasını sağlayabilecek.
Avrupa yolunu arıyor.
Müfit Akyos 9 Eylül 2024'te Avrupa kamuoyuna sunulan Avrupa Rekabetçiliğinin Geleceği raporu irdeliyor. “Bu çalışma hiçbir konuda yakın ve uzak erimli hiçbir stratejik belgeye sahip olmayan ülkemizde özellikle ‘bilim - teknoloji - yenilik’ alanında konuyu gündeme taşıyabilmek için yapıldı” diye söze başlıyor Akyos… Bakın, Avrupa neleri planlıyor.
Hem bilim insanı hem çizer. Tayfun Akgül bu kez yazı ile de karşımızda: Okur-yazarlığın kısa tarihi…
Koku yolağı, mikroplastiklerin beyine geçişi için bir yol mu?
Havada yaygın biçimde bulunan ve burun mukozasına ulaşan mikroplastiklerin koku yolağını izleyerek beyin dokusuna ulaşabileceğine ilişkin bulgular var. Özlem Kayım Yıldız yazdı.
Kuzey kutbunda palmiyeler
Bilim dünyasının en önemli konularından biri iklim değişikliği. Peki geçmiş dünyanın 500 milyon yıldan bu yana iklimi nasıldı? Çünkü geçmiş gelecekte de neler olabileceğinin temel işaretlerini taşır. Çok geniş ve derin bir araştırmanın özetini size aktarıyoruz. Durum iyi değil.
Son 500 milyon yılda gezegenimiz sıcaktan soğuğa ve tekrar sıcağa geçti. Okyanuslar yükseldi ve alçaldı. Buzullar eridi ve yeniden oluştu. Birkaç perdeden oluşan bu hikayede güneş ışığı ve karbondioksit ana oyuncular oldu. Kutuplarda buzullar yoktu. Son "sera" dönemi yaklaşık 56 milyon yıl önceydi, o zamanlar Kuzey Kutup Dairesi'nde palmiye ağaçları ve timsahlar yetişiyordu. Daha sonra sıcaklıklar düştü, ta ki sanayi çağındaki sera gazı emisyonları hızla yükselene kadar. Bugün, dünyanın ortalama yıllık sıcaklığı yaklaşık 15C derece ve yeniden tırmanıyor…
Kalistenik alıştırmalarla zinde kalın
Cimnastik devinimlerini andıran bu alıştırmalar şınav, çömelme ve tek bacağın öne çıkarılarak dizin bükülmesi gibi alıştırmaları içeriyor. Bedenin kendi ağırlığından ve yerçekiminden yararlanarak güç, esneklik ve dayanıklılığı arttıran bu yöntem herhangi bir donanımı gerektirmediğinden ve hemen her yerde yapılabildiğinden çok yönlü bir yapıya sahip. Rita Urgan derledi.
Bulunduğumuz çağ için belki de drone çağı demek mümkün. Hızlı gelişimleri güzel ancak kötü amaçlarla kullanımları da bir tehdit. Kültür Üniversitesi’nden Evren Yılmaz insansız hava araçlarını yazdı.
İki önemli ödül
İki önemli ödülü ve kazananları aktarıyoruz bu hafta. Biri 9. Sabri Ülker Bilim Ödülünün sahibi Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu oldu. Embriyonik kök hücrede öncü araştırmaları olan Karslıoğlu’nun çalışması tüp bebek araştırmalarından, kanser tedavilerine, uyku sistemlerine kadar bir dizi alanı ilgilendiriyor. Özlem Yüzak kendisi ile görüştü ve yazdı.
Diğeri ABD’nin Nobeli diye tanımlanan Lasker Ödülleri sahiplerini buldu. Altı bilim insanı üç kategoride ödüle layık görüldü.
Muz, yulaf ve yoğurt, diyabete yatkın çocuklarda hastalık riskini artırıyor. Bilim ve Beslenme’de.
Hep yaz olsa keşke! Niye değil? Mercan Bursalı’nın hazırladığı Meraklı Çocuk’ta.
En son gelişen beyin bölgeleri, daha erken yaşlanıyor… Siyasi tutumlarımız beynimizden okunabiliyor mu? Kaya sığınağında 10.000 yıllık DNA kalıntıları… Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.
Tarantulaların hayatta kalmalarını sağlayan unsur tüyleri… Birbirleriyle görüntülü konuşma yapmayı öğrenen papağanlar daha az yalnız hissediyor… Hayvanlar Dünyası’nda.
***
Bir hafta daha geride kaldı ve size bilim dünyasından iyi biri seçki hazırladığımızı düşünüyoruz. Umarız siz de seveceksiniz.
Diital HBT 24 sayfa olduğunu unutmayın. Abone olarak HBT’ye desteğinizi sürdürebilirsiniz. Youtube kanalımızda bilim söyleşileri sizi bekliyor. Prof. Cezmi Akdiş ile söyleşi büyük ilgi çekiyor.
Bunun yanısıra Prof. Cem Say ile Yapay Zeka Nereye Gidiyor söyleşisi, Lale Akarun ile Üniversite eğitimi gerekli mi söyleşisi sizleri bekliyor.
Yakında çok parlak genç bir bilim insanımızla söyleşiyi yayına koyacağız, erkenden anons edelim.
Bizi izleyin! Dünyanın sorunlarına başka ve gerçekçi bir bakış. Her hafta hem siz hem bizler beyinlerimizi besliyoruz.
Sevgilerimizle…
