Eğer sağlığınıza önem veriyorsanız dost toplantılarında yediklerinize, içtiklerinize dikkat etmelisiniz. Nitekim, ben sadece bir iki kadeh şarap veya bira içiyorum, bundan bana ne zarar gelir ki diyenler için de haberler pek iyi değil. Konuyla ilgili son araştırmalar az miktarda içilen düşük alkollü içkilerin bile bedene zarar verdiğini ve yaşamı kısalttığını gösterdi. Aslında kadın ve erkek için önerilen limitler vardır. Buna göre kadınlar haftada 70 gramdan, erkekler ise 120 gramdan fazla alkol tüketmemeliler. Yani erkeklere haftada dokuz (330 mm’lik) şişe, kadınlara ise beş buçuk şişe biradan fazlası zarar.
Ülkemizde alkol tüketimi çeşitli nedenlerden dolayı bu limitin çok altındadır, ancak Avrupa ve Kuzey Amerika’da durum farklı. Bu konuyu araştıran Cambridge Üniversitesi bilim insanı Angela Wood, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki on dokuz ülkedeki 599.912 kişinin verilerini değerlendirmiş. Veriler 1964 ila 2010 yılları arasında gerçekleştirilen uzun vadeli bir araştırmayla toplanmıştı.
Haftada 100 gram
Sonuçlar az miktarda alkolün bile zararlı olduğunu kanıtlıyor. Wood ve ekibi bu yüzden haftada 100 gramdan fazla (saf) alkolün alınmamasını öneriyorlar. Bu miktar, incelenen ülkelerdeki güncel limitlerin de altındadır. ABD’de örneğin erkekler için 196 gram, kadınlar içinse 98 gram önerilir. Kanada, İtalya, Portekiz ve İspanya’da da bu değerler 100 gramın üzerindedir. Wood tarafından önerilen miktar gerçekten de azdır. Haftada 100 gram alkol 0,3 litrelik sekiz bira veya 0,2 litrelik beş şaraba denk geliyor.
Yıllardan bu yana alkolün iki yüzün üzerinde hastalığa neden olabileceği veyahut da hastalık semptomlarını kötüleştirebileceği bilinmektedir. Alkol, mide ve bağırsak hastalıkları, siroz ve kalp hastalıkları riskini yükselttiği gibi demans ve birçok kanser hastalığının da davetçisidir. Dünya genelinde her yıl 3 milyonun üzerinde insan alkol yüzünden yaşamını yitiriyor. Ve buna şiddete eğimli olan sarhoş insanlar yüzünden kaç kişinin yaralandığı veya öldüğü hesaba katılmamıştır bile.
Birkaç yudum alkol bile davranışlarımız üzerinde etkili oluyor. Uzun yıllar boyunca çok fazla alkol tüketmek ise beyin yapımızı bile değiştirmektedir. Bir araştırmaya göre alkol birçok insanın keyfini yerine getirerek daha sık gülümsemesini sağlıyor. Kısa vadede antidepresan etkisi yapıyor ama uzun vadede depresyonu tetikleyebiliyor hatta melankolik durumlarda hafi f bir bağımlılık dahi yapabiliyor. Bunların dışında birçok zihinsel işlevi de etkilemektedir: İradeyi zayıflatıyor, konsantrasyonu ve belleği bozuyor. Yani alkol bir tür sinir zehridir diyor uzmanlar. Çok fazla alkol içildiğinde beyin o kadar zarar görür ki doku büzüşür ve bir tür demans oluşur.
Wood’a göre alkol kullanan kişi daha az içmeye başlarsa, bu davranışı onun daha uzan yaşamasına yardımcı olabilir. Ayrıca inme geçirme riski de ortadan kalkabilir, kalp yetmezliği veya yüksek kan basıncı gibi hastalık riskleri de azalır. Örneğin kırk yaşında biri haftada 100 gramdan fazla alkol tüketiyorsa istatistiksel olarak ömrünü altı ay kadar kısaltıyor. 200 ila 350 gram alkol tüketenler ise iki yıl daha az yaşarlar, bundan fazlasını içenlerin ise ömrü beş yıl kısalır diyor Wood.
Gençler daha az içiyor
Daha az alkol tüketmenin daha yararlı olduğunu gençlerin birçoğu da fark etmiş gibi. İstatistiklere göre gençler, geçen on yıllara göre daha az içiyorlar. Otuz yıl önce 18 – 25 yaş arasındaki iki gençten biri ve 12 – 17 yaş arasındaki üç gençten biri haftada en az bir kez alkol içiyordu. Gerçi alkol hâlâ çok seviliyor gençler arasında ama anketlere göre eskisi kadar çekici gelmiyor. Uzmanlar bu yüzden insanların daha fazla aydınlatılmasını ve yeni kuralların getirilmesini istiyorlar. Kurallar arasında yasal alkol sınırı için öngörülen promil miktarının düşürülmesi ve fi yat artışı da var.
Araştırmalar yazının başında da belirtildiği gibi Avrupa ve Kuzey Amerika’daki verilere dayanmaktadır. Dünya Sağlık Organizasyonu’nun verilerine göre Türkiye’de yıllık ortalama alkol tüketimi 2,0 litre ve buna göre ülkemiz en az alkol tüketen Azerbaycan’dan sonra en az alkol tüketen ülkeler arasında yer alıyor. Avrupa ülkelerinde ortalama yaşam beklentisi sıralamasında 83 yaş ile İsviçre ve Lüksemburg en başta yer alıyor. Haftada ortalama olarak 165 gram (saf) alkolün tüketildiği Almanya’da doğan çocukları ise ortalama 81 yıllık bir yaşam bekliyor. Ülkemizde de ortalama yaşam beklentisi son yıllarda artarak 78 yıla ulaşmıştır.
Nilgün Özbaşaran Dede
