Dünyada en çok tüketilen meyveler arasında yer alan muz, önemli bir potasyum ve bir lif türü olan pektin kaynağı. Aynı zamanda muz vücudumuzun magnezyum, C ve B6 vitamin gereksinimini de karşılar.
Amerikalı beslenme uzmanı Laura Flores, muzun yüksek oranda antioksidan içerdiğini, bu antioksidanların serbest radikallere karşı koruma sağladığını belirtiyor. Aynı zamanda muz, içerdiği yüksek miktarda B6 vitaminine bağlı olarak, Tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor, kilo vermeye yardımcı oluyor, sinir sistemini güçlendiriyor ve beyaz kan hücrelerinin üretimini artırıyor.
Sağlığa yararları
Kalp sağlığı: Muzda bulunan potasyum, kalp atışları için gereken elektriğin vücutta akmasına yardımcı olan bir mineral elektrolittir. Ayrıca muz, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’ne göre yüksek potasyum ve düşük sodyum içeriği sayesinde kardiyovasküler sisteminizi yüksek tansiyona karşı da koruyabilir.
Depresyon ve ruh durumu: Muzda yüksek miktarda bulunan triptofan, vücutta seratonine dönüştürüldüğünden depresyona karşı etkilidir. Aynı zamanda B6 vitamini iyi bir uyku çekmenize, magnezyum da kaslarınızın rahatlamasına yardımcı olur.
Sindirim ve kilo kaybı: Muzda bol miktarda bulunan lif, düzenli olarak tuvalete çıkmanızı sağlar. Bir muz günlük lif ihtiyacınızın yaklaşık %10’unu karşılar. Ayrıca B6 vitamini vücudunuzu Tip 2 diyabete karşı korur ve kilo vermenize yardımcı olur. Muzun kilo vermede etkili olmasının sebebi şekerli olduğu için abur cubur yeme ihtiyacınızı köreltmesi, aynı zamanda doyurucu olmasıdır. Muz, egzersiz sırasında kan şekeri seviyesini de düzenler.
Görme yetisi: Her ne kadar görme yetisi deyince herkesin aklıma havuç gelse de muzun da görme yetisine katkısı oldukça büyük. Ulusal Sağlık Enstitülerine göre muzda az da olsa önemli miktarda bulunan A vitamini, göz sağlığına katkıda bulunmanın yanı sıra, normal ve gece görüşünüzü de korur. A vitamini içerisinde gözlerinizin etrafındaki zarları koruyan ve kornealarınıza ışığı ulaştıran proteinlerin bir elementi olan bileşenler bulunmaktadır. Diğer meyveler gibi muz da tedavisi bulunmayan, merkezi görüşünüzün bulanıklaşmasına sebep olan maküler dejenerasyona karşı faydalıdır.
Kemikler: Muz, içerisinde yüklü miktarda kalsiyum bulunmasa da kemiklerinizin güçlü kalmasına katkıda bulunur. The Journal of Physiology and Biochemistry dergisinde yayınlanan 2009 tarihli bir araştırmaya göre muzda yoğun miktarda fructooligosaccharide bulunur. Bunlar, sindirime yardımcı probiyotikleri güçlendirir ve vücudun kalsiyumu emmesine yardım eder.
Kanser: Elde edilen bazı bulgulara ortalama bir muz tüketimi böbrek kanserine karşı koruma sağlıyor. 2005 tarihli bir İsveç araştırmasına göre 75 öğünden fazla sebze veya meyve tüketen kadınlarda kanser riskinin %40 oranında azaldığı görüldü. Haftada dört ila altı arasında muz yiyen kadınların ise böbrek kanserine yakalanma riskini yarı yarıya indirdiği ortaya çıktı. Muzun böbrek kanserine karşı etkili olmasının sebebi, içerisinde yüksek miktarda bulunan antioksidan fenolik bileşeni olabilir.
Sağlığa zararları
Aşırıya kaçmadan tüketildiği sürece muzun sağlığa herhangi bir zararı bulunmaz. Ancak çok fazla muz yenmesi durumunda baş ağrısı veya sürekli uykulu olma durumu ortaya çıkabiliyor. Flores, baş ağrısının sebebinin muzda bulunan amino asitlerin kan damarlarını genişletmesi olduğunu söylüyor. Bu amino asitler fazla olgunlaşmış muzlarda fazla oranda bulunuyor. Uyku yapmalarının sebebi ise muzda yüksek oranda bulunan triptofan. Ayrıca magnezyumun da kasları gevşetmesi kimi zaman bir fayda olarak görülürken kimi zaman zararlı olabilir.
Muz oldukça şekerli bir meyve olduğundan çok fazla muz tüketmek ve diş temizliğine gereken önemi vermemek diş çürümelerine sebep olabilir. Aynı zamanda muzda çok fazla protein veya yağ bulunmadığı için tek başına tüketilebilecek sağlıklı bir besin değildir; egzersiz sonrası yenen muz da etkili bir atıştırmalık sayılmaz.
Çok fazla muz yemek son derece tehlikeli olabilir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, yetişkinlerin günde iki muzdan fazla yememesini öneriyor. Her gün onlarca muz yediğiniz takdirde aşırı vitamin ve mineral seviyeleri vücudunuz için tehlike yaratabilir.
Maryland Üniversitesi Tıp Merkezi, aşırı potasyum tüketiminin kaslarda zayıflama, geçici felç ve kalp atışlarında düzensizlik ile bağdaştırılan hiperkalemiye (aşırı yüksek potasyum seviyesi) sebep olabileceğini belirtiyor. Son derece ciddi sonuçlar doğurabilecek hiperkaleminin belirtilerinin ortaya çıkması için ise çok kısa bir sürede yaklaşık 43 adet muz yemiş olmanız gerekiyor. Günde 500 miligramdan fazla B6 vitamini tüketilmesi kollarda ve bacaklarda sinir hasarına sebep olabiliyor. Ancak bu oranda bir B6 vitamini seviyesine ulaşmak için kişinin binlerce muz yemiş olması gerekiyor.
Muz kabuğu yenir mi?
Muz kabuğu yalnızca üzerine basmanız durumunda size zarar verebiliyor. Muz kabuğu sanıldığı gibi zehirli değildir. Aksine yenilebilirdir ve içerisinde yüklü miktarda besin maddesi bulunur. Muz kabuğunun dünyanın birçok bölgesinde yenildiğini belirten Flores, Batı’da bunun çok yaygın olmadığını da ekliyor. Muz kabuğunda yüksek oranda B6 ve B12 vitamini bulunmakla birlikte magnezyum, potasyum, lif ve protein de mevcuttur. Applied Biochemistry and Biotechnology dergisinde yayınlanan 2011 tarihli bir makaleye göre muz kabuklarında polifenol, karotenoidler vb gibi çeşitli biyoaktif bileşenler de bulunur. Elbette muz kabuğunu yemeden önce böcek ilacı sıkılmış olması ihtimaline karşı dikkatle temizlemeniz öneriliyor.
Muz kabukları genellikle pişirilmiş, haşlanmış ya da kızartılmış şekilde servis edilirken başka meyvelerle birlikte çiğ olarak parçalayıcı yardımı ile de tüketilebilir. Muz kabuğu, meyvenin kendisi kadar şekerli değildir. Olgunlaşmış muz kabukları, olgunlaşmamışlara göre daha tatlı olur.
Derleyen: Sevda Deniz Karali
Bu yazı HBT'nin 82. sayısında yayınlanmıştır.
