1960’lı yıllarda yaşanan Vietnam savaşı sırasında püskürtülen Agent Orange kimyasalı, ağaçların ve bitkilerin yapraklarını dökerek kurumalarına neden oluyordu. Amerikan ordusu bu şekilde Vietkongluları dize getirip, sivil halkı da köylerden uzaklaştıracaktı. Fakat savaştan hemen sonra Agent Orange kimyasalının diyoksin içerdiği ortaya çıktı. Söz konusu zehir son derece kanserojen olduğu gibi kalıtıma da zarar veriyor. Ayrıca hormon dengesini de bozarak her şeyden önce testosteron hormonunun ön evresi olan DHEA uyarıcı madde üzerinde etkilidir. Bu şekilde cinsiyetler için tipi olan davranışları değiştirerek mesela erkeklerin, “kadınımsı” olmalarına yol açabilmektedir.
Savaş sırasında yoğun olarak kullanılan bu zehir Vietnam’da daha sonra endüstriyel süreçlerle de toprağa ve atmosfere karıştı ve günümüzde bile hala yoğun olarak tespit edilmekte. Kanazawa Üniversitesi’nden Teruhiko Kido, insanlar bu kimyasalları gıdalar ve soludukları havayla alıyorlar. Bu zehrin anneden bebeğe geçip geçmediğini öğrenmek istedik diyor.
Agent Orange kimyasalının püskürtüldüğü Bien Hoa’da yaşayan 104 anne ve bebeği incelenmiş. Araştırmacılar hem anne sütünü, kan örneklerini ve bebeklerin tükürük örneklerini analiz edince zehirden etkilenen bölgedeki kadınlarda iki ila beş misli daha fazla diyoksin saptamışlar. Ayrıca genç annelerin hormon dengesi de değişmiş. Zehir, anne sütü ve göbek kordonu üzerinden bebeğe geçiyor ve hormon dengesini altüst ediyor. Kimyasalın etkilerinin ne kadar kalıcı olduğunu öğrenmek isteyen araştırmacılar, çocukları on yıl sonra tekrar inceleyecekler.
Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede
