İnsana görünürde son derece mantıklı gelen bir söylem şudur: Daha zinde, daha sağlıklı olmak ve kilolardan kurtulmak için yapmanız gereken tek şey, insanı ter içinde bırakan sıkı bir egzersiz sürecine girmektir. Terden sırılsıklam kalınan bir çalışmanın ardından kişi, hiç kuşkusuz amacına ulaştığı duygusuna kapılır. Hatta spor salonlarındaki o araç ve gereçlerin insanı daha çok terlettiğine ve sözüm ona daha çok kilo verdirdiğine inanır.
Gelgelelim ki, duygular yanıltıcı olabilir. Kanada’nın Ontario kentindeki McMaster Üniversitesi uzmanlarından Stuart Phillips, “Terlemek, alıştırmaların sonucunda bedene yarar sağlandığının bir göstergesi olmaktan çok, ısı yükünün yok edilmesiyle ilgili fizyolojik gereksinime işaret eden bir durumdur. Bir saunada oturduğunuz zaman da terlersiniz, ama insanın böyle bir durumda egzersize denk bir yarar sağlandığı duygusuna kapıldığı olur mu?” diye soruyor. Egzersizin kalp sağlığı açısından yararlı olduğunu ortaya koyan Londra Imperial College uzmanlarından Declan O’Regan, sıcaklıktan bağımsız olarak, kimi insanların terlemeye daha yatkın olduklarına dikkat çekiyor. Bu bağlamda genetik yapı etkili; aynı zamanda ne kadar zinde olduğunuz da önemli bir rol oynuyor. Araştırmalar, insana şaşırtıcı gelebilse de, bedenin zindelik kazandıkça daha çok terlediğine işaret ediyor. Bunun nedeni, bedenin harcanan çabaya uyum sağlamasından ve kişiyi serin tutmak amacıyla terlemeye başlamasından kaynaklanıyor. Egzersiz sırasında erkeklerin kadınlardan daha çok terledikleri de görülüyor.
Düşük yoğunluklu egzersiz, yorucu egzersizlere kıyasla daha çok miktarda yağın yakılmasına neden olabiliyor. “Yağ yakma kuşağı” olarak bilinen bu görüş, bedenin karbonhidratları hızla yakıta dönüştürebildiği ve bu yüzden de yoğun egzersiz sırasında karbonhidratlara başvurulduğu yönündedir. Oysa, bedende yağlar daha yavaş yakılır ve bu yüzden de daha düşük tempolu alıştırmalar için elverişli bir yakıt oluşturur.
Batı İskoçya Üniversitesi spor bilimleri uzmanı Chris Easton, “Ne yazık ki, burada iletilen görüş biraz kafa karıştırıcı. Çok düşük yoğunluklu egzersizlerde insanlar karbonhidratlara oranla daha çok yağ yakarlar- ancak yüksek yoğunluklu alıştırmalarda her ikisi de büyük oranlarda yakılır. Bu durumda, kişi egzersizi sürdürmeye niyetli değilse, yoğun egzersizden daha olumlu sonuç alabilir” diyor.
Karbonhidratlar yağlara kıyasla çok daha kolay erişilebilen bir yakıt kaynağı olduğundan, söz gelimi sabah yataktan kalkar kalkmaz, karbonhidrat dolaşımının daha az olduğu boş bir mideyle yapılan egzersizlerde, beden yakıt olarak karbonhidrat yerine yağlardan yararlanmak zorunda kalır.
