Şempanzeler de birbirlerini selamlıyorlar

Son Dakika Bilim Yaşam Bilimleri
Şempanzeler de birbirlerini selamlıyorlar

İnsanlar birbirleriyle bakışlarıyla, baş hareketiyle, tokalaşmayla veya öpüşerek selamlaşıyorlar. Hem birbirlerine rastladıklarında hem de ayrılırken. Bu tür bir iletişimi araştırmacılar şimdi şempanzelerde de gözlemlediler. Bu davranış şempanze ve insanın son ortak atasında yaklaşık olarak altı ila yedi milyon yıl önce gelişmiş olmalı. Oysa şimdiye dek selamlama sinyalleriyle iletişim kuranların sadece insanlar olduğunu kabul ediyordu.

Hayvanat bahçelerindeki şempanzeler (Pan troglodytes) ile cüce şempanze olarak da bilinen bonoboları (Pan paniscus) arasında gerçekleşen 1.242 etkileşim analiz edildi. Bunlar genelde birlikte oynamak ya da tüy temizliğiyle ilgiliydi. Bonobolar etkileşimlerinden önce yüzde 90 özel sinyaller veriyorlar; örneğin bakışlar, elle dokunma veya kafayla dokunma gibi. Bu tür davranış şempanzelerin birbirleri etkileşimlerinde de  yüzde 69 oranında  izlendi. Vedalaşırken daha fazla iletişim söz konusu. Bonobolar olayların yüzde 92’sinde, şempanzeler ise yüzde 86’sında vedalaşma hareketleri yapmışlar. Maymunlar selamlama için 12 saniyelerini ayırırken, vedalaşmak için 15 saniye ayırıyorlar. Selamlaşmanın ve vedalaşmanın uzunluğu yakınlık derecesine göre değişiyor. İki Bonobo birbirlerine ne kadar yakınsalar selamlaşma da o denli kısa oluyor. ‘Bu insanlarda da böyle’ diyor araştırmacılar.

Oysa şempanzelerde yakınlık derecesi rol oynamıyor. Bilim insanları bunu şempanze gruplarındaki hiyerarşiye bağlıyorlar. Bununla birlikte araştırmanın zayıf bir noktası da var: Sonuçlar sadece hayvanat bahçesinde yaşayan maymunlar için geçerli. Hayvanat bahçesindeki maymunlar birbirlerine daha yakın yaşıyorlar ve yiyecek aramak zorunda olmadıkları için de bol bol boş vakitleri var. Bu durumun sosyal ilişkilerdeki karmaşıklık üzerinde etkili olabileceğini düşünen araştırmacılar, sonuçların doğal ortamda yaşayan maymunlarla da kanıtlanması gerektiğini söylüyorlar.


Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak