İklim değişikliğine bağlı suların yükselmesi, dünyanın dört bir yanında denize kıyısı olan bölgeler için büyük tehdit oluşturuyor. Ancak bazı ada sakinleri için artık çok geç; evleri şimdiden sular altında kalmış durumda… Beş bölge yaşam alanlarını kurtarmak için bir B planını uygulamaya koymaya hazırlanıyor.
Kiribati
Pasifik Okyanusu’ndaki deniz seviyesindeki alçak adalar, yükselen deniz suları yüzünden tehlikede. Kiribati isimli küçük ada ülkesi özellikle zor durumda… Kiribati’nin eski başkanı Anote Tong uzun zamandır adanın sular altında kalmasını engellemek için yoğun bir kampanya yürütüyor. 2014 yılında Fiji’den bir büyükçe bir toprak satın alan Tong, Kiribati yaşanılamaz duruma geldiğinde 100.000 kadar vatandaşını buraya yerleştirmeyi planlıyor.
Vunidogoloa, Fiji
Ne yazık ki Fiji’de de bazı topluluklar yükselen deniz sularının tehdidi altında. Bu tehlike o kadar ciddi ki 2014 yılında Vunidogoloa Köyü’nün sakinleri evlerini terk ederek adanın iç kısımlarına yerleşmek zorunda kaldı. Yüzbinlerce dolara mal olan bu taşınma sonucunda 30 kadar yeni ev inşa edildi: Ayrıca yanlarında balık çiftlikleri kuruldu ve ekime uygun alanlar tahsis edildi. Vunidogoloa, Fiji hükümetinin iklim değişikliği programı çerçevesinde taşımayı planladığı 30 köyden ilki.
Taro, Solomon Adaları
2016 yılında Avustralyalı bilim insanları Solomon Adaları’nda yerleşimi olmayan 5 adanın yükselen sular ve erozyona bağlı olarak yok olduğunu keşfetti. Taro adındaki atol (halka şeklindeki mercan adası) deniz seviyesinden 2 metre yüksekte ve burada yaşayan adalılar çeşitli kereler yaşanan tsunamilere bağlı olarak tahliye edilmişti. Şimdi başkent Choiseul’un da daha yüksek alanlara taşınması planlanıyor.
Shishmaref, Alaska
Pasifik takımadalarının ısınmasının yanı sıra Alaska kıyılarına yakın küçük bir ada olan Shishmaref’in yaklaşık 600 sakini de iklim değişikliği yüzünden evlerini terk etmek zorunda. 2016 yılında yapılan bir referandum sonucunda köylüler, kıyı bölgelerinin ısınarak erimesi ve suya batması sonucu başka bölgelere taşınma kararı aldılar. Kuzey Kutbu Daire’sine yakın olan adanın sakinleri çoğunlukla Eskimolardan oluşuyor.
Jean Charles Adası, Louisiana, ABD
Güneydoğu Louisiana’daki Jean Charles Adası’nda kalan 29 ev, Meksika Körfezi’ne batmak üzere. Biloxi-Chitimacha- Choctaw ve Birleşik Houma Ulusu kabile üyelerinin yaşadığı ada, 1955’ten bu yana topraklarının % 98’ini kaybetti. 2016’nın başlarında Amerikan Hükümeti Jean Charles sakinlerini daha yüksek bölgelere taşımak için Louisina’ya 48 milyon dolar yardımda bulundu.
Derleyen: Reyhan Oksay
