Kısıtlı zaman, sorunlar ve anlaşmazlıklar nedeniyle gitgide daha fazla insan iş hayatında ve aile içinde stres yaşıyor. Devam eden stres uyku bozukluğu, depresyon, duygusal tükenmişlik, bağışıklık enfeksiyonları, kalp-dolaşım bozukları ve hatta kansere neden olabiliyor. Bir kişinin stres yükünü objektif olarak belirlemek çok zordur. Bunun için genelde stres hormonu kortizolün seviyesi belirlenir; bunun için de kan veya tükürük örneği analizi gereklidir.
Fakat son bir araştırma daha kolay bir yöntemin olduğunu ortaya koydu. Alman bilim insanı Markus Langer, gündelik yaşam stresinin, sesimizi değiştirdiğini buldu. Araştırmacı bunun için uç meslek gruplarındaki stres durumlarında ortaya çıkan ses değişimlerini kanıtlayan araştırmalardan yararlandı. Örneğin uçağın düşmesinden kısa bir süre önce pilotların sesleri değişiyor. Gündelik yaşam stresinin de seste değişimlere yol açtığını öğrenmek isteyen araştırmacı, 11 çalışandan bir hafta boyunca günlük işleri ve olası stres faktörleri hakkında rapor vermelerini istedi. Katılımcılara ayrıca sübjektif stres düzeyleri soruldu. Her katılımcı akşamları, araştırmacıların daha sonra akustik bir analize tabi tuttuğu sesli bir mesaj da gönderdi. Daha sonra ise fiziksel parametrelerin hafta boyunca ortalaması alındı ve ardından günlük değerlerin ne derece ve ne biçimde değiştiği ölçüldü.
Katılımcılar randevularla, anlaşmazlıklarla veya zor görevlerle dolu stresli bir gün geçirdiklerinde, sesleri daha az stresli günlerdeki konuşma biçimlerine kıyasla, önemli değişiklikler gösterdi. Katılımcıların sesi biraz kalınlaştığı ve daha yüksek sesle, daha hızlı konuştukları saptandı. Bununla birlikte strese bağlı değişimler insan kulağı için dikkat çekici kadar belirgin değil, ancak bilgisayarda bu değişimler çok iyi ölçülebiliyor.
Diğer önemli bir nokta da şu: Kişi stresli olduğunu fark etmese bile sesinde değişiklikler ortaya çıkabiliyor. Araştırmacılara göre ses analizi, bir kişinin objektif stres yükünü göreceli olarak kolay bir şekilde belirlemeye yardımcı olabilir. Mesela cep telefonu veya bilgisayardaki ses kayıtları, stres seviyesini ölçmek için yeterli veri sunabilir.
Nilgün Özbaşaran Dede
