Beyinciğin bilinmeyen bir işlevi keşfedildi

Öne Çıkanlar Yaşam Bilimleri
Beyinciğin bilinmeyen bir işlevi keşfedildi

Bilim insanları beyinciğin (Cerebellum) yeni bir işlevini daha keşfetti. Beyincik, duygusal anıların depolanmasında ve hatırlanmasında önemli bir rol oynuyor. Buna göre beyincik bu süreçlerde hipokampüsteki bellek merkezi ve duyguları işleyen amigdala ile birlikte işliyor.

Uzun bir süre beyinciğin sadece hareketleri kontrol eden bir merkez olduğu sanılıyordu. Fakat artık biliniyor ki artkafada yer alan yuvarlağımsı ve oluklu bu yapı, konsantrasyondan, karar verme süreçlerine ve iştahımızı kontrol etmeye kadar birçok beyin işlevinde katkısı bulunuyor. Bu süreçlerden bazıları için beyincik bir tür kalite kontrolü görevini görüyor. Ayrıca bilgileri çok etkili bir şekilde depoluyor. Ve iş bu  kadarıyla da kalmıyor...

Basel Üniversitesi’nden Matthias Fastenrath ve ekibi hangi beyin bölgelerinin duygu yüklü anıların depolanmasından ve hatırlanmasından sorumlu olduğunu inceledi. Daha önceki araştırmalardan duygusal deneyimlerin akılda iyi kaldığı ve bundan en başta hipokampüs ve amigdalanın sorumlu olduğu biliniyordu. Amigdala korku ve diğer duygusal deneyimlerin işlenmesinden sorumlu bir merkez.


Deneyler sırasında 1418 katılımcıya, beyinleri taranırken duygusal ve nötr sahneler gösterildi. Beyin etkinleri fonksiyonel manyetik rezonans tomografisiyle (fMRT) kaydedilirken, katılımcılardan görüntüleri iyi bir şekilde akılda tutmaları ve yirmi dakika sonra ise hatırladıkları her görüntüyü mümkün olduğu kadar ayrıntılı bir şekilde anlatmaları istendi. Katılımcılar duygusal içerikli görüntüleri en iyi şekilde hatırladılar. Beyin taramaları öte yandan bu anıların depolanması esnasında 29 beyin bölgesinin daha etkin olduğunu gösterdi.  Bunların 28 tanesi büyük beyin kabuğunda bir tanesi ise beyincikte yer alıyor.

Daha önceki araştırmalar da beyinciğin orta kısmının kişisel, duygusal yaşam deneyimlerinde de etkinleştiğini görülmüştü. Ayrıca bu beyin bölgesi hasarlı olan insanlarda kalp atışı,  korku uyarılarına daha az tepki veriyor; normalde korku sırasında daha hızlı atan kalp sakin kalıyor. Değerlendirmeler öte yandan, beyinciğin duygusal anılarda çok sayıda bağlantıyla büyük beyin kabuğuyla ilintili olduğunu gösterdi. Bu bağlantılardan 11 tanesi beyincik ve korteks arasında daha sıkı bir bağlantıya işaret ediyor. Bunların arasında, beyinciği hipokampüse ve amigdalaya bağlayan birkaç etkin devre söz konusu – bellek ve duygular için çok önemli iki beyin bölgesi.

Anlaşıldığı üzere diğer dört bağlantı aksi yönde sinyal gönderiyor – yani korteksten beyinciğe. Bunların bir kısmı duyguların algılanması ve değerlendirilmesi için, önemli bir beyin bölgesi olan singulat girustan çıkıyor. Dolayısıyla da sonuçlar, cerebellumun, duygusal bilginin depolanmasından sorumlu olan gelişkin bir ağın parçası olduğunu gösteriyor. Önceki bulgularla birlikte bu sonuçlar beyinciğimizin, sanılandan çok daha önemli ve çeşitli bir rol oynadığını kanıtlıyor. Yeni bilgiler tıp ve psikoloji için de önemli olabilir. Eğer beyincik aşırı etkinse, bu örneğin travma sonrası stres bozukluklarını artırabilir. Tam tersi olarak da, otistik kişilerde Vermis cerebelli bölgesinde daha az etkinlik görülebileceğini ortaya koymaktadır.

Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak