Güney Afrika’daki Sterkfontein mağarasında, dünyanın diğer yerlerine göre çok daha fazla Australopithecus fosili bulunmuştur. Yüzlerce buluntu arasında “Mrs. Ples” olarak isimlendirilen kafatası ve tüm bir iskeletten oluşan “Little Foot” fosili de yer alır. Bu kalıntıların birçoğu Australopithecus africanus’a ait ve hepsi de mağaranın yüzeyinde yer alan “Member 4” odasında bulunmuştu. Ancak “Member 4” odasının çatısı çöktüğü için buluntu tabakaları karışmıştı ve bu da tarihlendirmeyi zorlaştırdığı için öncü insan fosillerinin hangi tarihe ait olduğu bilinmiyordu. Hayvan kemiklerine göre yapılan tarihlendirmeyle bir milyon yıl ila dört milyon yıl arası bir sonuç elde edilirken, kireç birikimleri ve damlataşlarla gerçekleştirilen uranyum- kurşun dönüşümüne göre 2 ila 2,65 milyon öncesine tarihlendirilmişti.
Bu da Sterkfontain’deki Australopithecus’ların Doğu Afrika’daki hemcinslerinden çok daha sonra yaşamış oldukları anlamına geliyordu ve bunlara 3,2 milyon yaşındaki “Lucy” de dahildi. Eğer tarihler doğruysa, Güney Afrika’da aynı tarihlerde Homo soyundan olan ilk insanlar ve ilkel Australopithecus popülasyonların da bulunması gerekiyordu. Konuya netlik kazandırmak isteyen Purdue Üniversitesi’nden Darrly Granger ve ekibi, mağaradaki buluntuları yeniden tarihlendirdi. Araştırmacılar bunun için de fosillerdeki taşlaşmış eklentilerin izotop oranını analiz ettiler. Sonuçlara göre “Member 4” odası ve içindekiler yaklaşık olarak 3,41 milyon yıl yaşında ve buna göre bugüne dek tahmin edilenden bir milyon yıl daha eskiler. Demek ki Sterkfontein mağarasındaki öncü insanlar Australopithecus’ların erken temsilcileriydi. Hatta bunlar Doğu Afrika’daki öncü insan Australopithecus afarensis’e dahil olan ünlü “Lucy” fosilinden bile daha önce yaşamışlardı.
Yeni tarihlendirme Sterkfontein homininlerinin daha erken Australopithecus türlerinin çağdaşı olduklarını gösteriyor ve bunların arasında Doğu Afrika’daki Australopithecus afarensis de bulunuyor. Bu tarihlendirme öte yandan Güney Afrika’nın en tanınmış fosillerinden biri olan “Mrs. Ples” in yaşını da bir milyon yıl geriye alıyor.
Araştırmacılara göre sonuçlar, Güney Afrika’daki insanlık tarihine yeni bir bakış açısı sunuyor. Çünkü şimdiye dek Sterkfontein öncü insanlarının, Paranthropus’un doğrudan ataları ve Homo cinsinin Güney Afrika’daki ilk temsilcileri olamayacak kadar genç oldukları düşünülüyordu. Bu yüzden de Homo ve Paranthropus’un Doğu Afrika’da gelişmiş olması gerektiği ve bunların zaman içinde Güney Afrika’ya geldikleri düşünülüyordu. Ama şimdi bunların Güney Afrika’daki Australopithecus türlerinden gelişmek için bir milyon yıllık bir zamanları olduğu anlaşıldı.
Nilgün Özbaşaran Dede
